تهران قدیم| ماجرای ساخت اولین بیمارستان پایتخت/ تصویری خاص از فضای بیمارستان و بیماران در 150 سال پیش

به گزارش تیتروز، اینطور که در کتب تاریخی آمده تا زمان ناصرالدین شاه قاجار مکانی به نام بیمارستان و یا مریضخانه وجود نداشت و معالجه بیماران صرفا بر عهده افرادی بود که طبیب یا حکیم باشی نامیده می شدند. اما اولین مریضخانه ای که در تهران دایر شد و بیماران را بستری کرد، بیمارستانی دولتی بود که در سال 1290 هجری قمری، مصادف با سال 1251 هجری شمسی به دستور ناصرالدین شاه قاجار در خیابان سپه امروز تاسیس شد و بعدها به بیمارستان سینا شهرت یافت.

همشهری نوشت: مرحوم «ناصر نجمی» استاد و تاریخ نگار در این باره در کتابش نوشته: «ناصرالدین شاه در یکی از سفرهای خود به فرنگستان ضمن بازدید از نقاط مختلف شهرها از چند بیمارستان هم بازدید به عمل آورده توجه شاه قاجار به اهمیت چنین محل و تاثیری که در معالجه و مداوای بیماران داشت جلب شد طوری که بلافاصله پس از بازگشت به ایران دستور تاسیس یک بیمارستان مجهز را صادر کرد و این وظیفه مهم را به عهده مشیرالدوله، صدراعظم وقت، علی قلی میرزا اعتضادالسلطنه و ناظم الاطبا نفیسی (پزشک و مولف فرهنگ بزرگ فارسی به فارسی) مامور انجام این کار شدند. ناظم الاطبا پس از تفحص و جستجوی زیاد محلی را در نزدیک چهارراه حسن آباد پیدا کرد و آن را به بیمارستان اختصاص داد و نام آن را هم مریضخانه دولتی گذاشت.»

بنابراین ناظم الاطباء در سال 1290 هجری قمری، اولین بیمارستان تهران و ایران را در میدان حسن آباد و در محله ای به نام هشت گنبد، تاسیس کرد. این بیمارستان تا سال ها به نام “مریضخانه دولتی” نامیده می شد. پس از آنکه این بیمارستان شروع به فعالیت کرد، ناظم الاطباء به ناصرالدین شاه پیشنهاد کرد تا در این بیمارستان، پزشکان تربیت شده ایرانی به معالجه بیماران بپردازند. پس از آن و با موافقت ناصرالدین شاه، تدریس رشته طب در مدرسه دارالفنون پذیرفته شد و هر ساله تعدادی دانشجو، به منظور فراگیری دانش پزشکی وارد این مدرسه می شدند و بر اساس تعالیم ناظم الاطباء به فراگیری این دانش می پرداختند. این عده، همزمان در مریضخانه دولتی و تحت نظر پزشکان غربی به کارآموزی پرداخته و توانستند اولین نسل از پزشکان تربیت شده دارالفنون شوند.

این «مریضخانه دولتی» ابتدا با 400 تخت با 3ساختمان مجزا تاسیس و خدمات رسانی کرد. به گفته پرستاران قدیمی بیمارستان و بر اساس اسناد موجود، در یکی از ساختمان های بیمارستان در یک سال اول تاسیس بیش از 2500 بیمار، درمان شدند.

پس از این بیمارستان، چند بیمارستان دیگر نیز در تهران دایر شد، می توان از بیمارستان نظامی طهران نام برد که موسس آن شاهزاده علیقلی میرزا بود. “مریضخانه دولتی” پس از چندی و در سال 1319 به پاس زحمات پدر طب ایران به بیمارستان سینا تغییر نام داد. این بیمارستان سال های متمادی، محلی برای معالجه و درمان امراض بیماران بود.