نحوه خرید ارز اولیه

خرید عرضه اولیه، یکی از جذاب ترین و پرطرفدارترین راه ها برای شروع سرمایه گذاری تو بازار بورس هستش. این فرصت بهت اجازه میده سهام شرکت های بزرگی که برای اولین بار وارد بازار میشن رو با قیمت مناسب بخری و شانس خوبی برای سود کردن داشته باشی. این مقاله یه راهنمای کامل و خودمونیه که بهت میگه چطور تو این فرصت های طلایی شرکت کنی.

وقتی صحبت از سرمایه گذاری تو بورس میشه، خیلی ها اول از همه به فکر عرضه های اولیه میفتن. چرا؟ چون معمولاً این سهم ها تو روزای اول کلی رشد می کنن و یه سود شیرین بهت میدن. در واقع، عرضه اولیه مثل یه بلیط ورود به باشگاه شرکت های بزرگ میمونه که تو میتونی زودتر از بقیه اونو بدست بیاری. فرقی نمیکنه تازه کار باشی یا یه سرمایه گذار حرفه ای، عرضه اولیه می تونه یه گزینه خیلی خوب برای شروع یا گسترش پرتفوی سرمایه گذاریت باشه.

تو این مقاله، از صفر تا صد هرچیزی که برای شرکت تو عرضه اولیه لازم داری رو بهت میگیم. از اینکه اصلاً عرضه اولیه چیه و چرا اینقدر محبوبه، تا اینکه چطور کد بورسی بگیری، بهترین کارگزاری رو انتخاب کنی، از زمان عرضه باخبر بشی و مهم تر از همه، چطور سفارشت رو ثبت کنی؛ هم آنلاین و هم آفلاین! حتی بعد از خرید هم بهت میگیم که با سهمت چی کار کنی و چه زمانی بهترین فرصت برای فروشه. پس تا آخرش با ما باش تا با خیال راحت و یه دنیا اطلاعات به استقبال عرضه های اولیه بری و از این فرصت ها بهترین استفاده رو ببری. آماده ایم که همه فوت و فن ها رو بهت یاد بدیم تا از این به بعد دیگه هیچ عرضه اولیه ای رو از دست ندی!

عرضه اولیه چیست؟ (IPO Explained)

شاید این سوال تو ذهنت باشه که اصلاً این عرضه اولیه که اینقدر ازش صحبت میشه، چیه و چرا اینقدر مهمه؟ بیا خودمونی بگم بهت. فرض کن یه شرکت خیلی بزرگ و موفق، تصمیم میگیره که دیگه فقط مال چند نفر آدم خاص نباشه و سهامش رو به مردم عادی هم بفروشه. اینجاست که پای عرضه اولیه یا همون Initial Public Offering (IPO) وسط میاد. یعنی چی؟ یعنی برای اولین بار سهام این شرکت تو بازار بورس یا فرابورس عرضه میشه و هرکسی که کد بورسی داره، میتونه قسمتی از مالکیت این شرکت رو به دست بیاره.

این فرآیند، یه جورایی شبیه اینه که یه مغازه کوچیک، حالا تصمیم گرفته شعبه های زیادی تو کل شهر بزنه و برای این کار به پول نیاز داره. پس سهامش رو عمومی میکنه تا مردم بخرن و این پول رو از اونا جمع کنه. شرکت ها هم همینطورن. اونا با عرضه اولیه میتونن کلی سرمایه جذب کنن. این پول بهشون کمک میکنه پروژه های جدید شروع کنن، تحقیق و توسعه داشته باشن، ظرفیت تولیدشون رو بالا ببرن یا حتی بدهی هاشون رو صاف کنن. علاوه بر این، وقتی یه شرکت وارد بورس میشه و سهامش رو عرضه اولیه میکنه، اعتبار و شفافیتش هم کلی بالا میره. دیگه اطلاعاتش برای همه در دسترسه و مردم بهش بیشتر اعتماد میکنن.

حالا چرا عرضه های اولیه برای ما سرمایه گذارها جذابن؟ چون معمولاً شرکت ها سهامشون رو تو عرضه اولیه با یه قیمت کمتر از ارزش واقعیش میفروشن. این یه استراتژیه تا مردم بیشتر استقبال کنن و همه دوست داشته باشن سهامشون رو بخرن. همین باعث میشه تو کوتاه مدت بتونی یه سود خوب ازش به دست بیاری. این تفاوت قیمت باعث میشه عرضه های اولیه برای کسایی که تازه وارد بورس شدن یا دنبال یه سرمایه گذاری نسبتاً کم ریسک هستن، گزینه خیلی هیجان انگیزی باشه.

راستی، بد نیست بدونی عرضه اولیه هم تو بورس انجام میشه و هم تو فرابورس. تفاوتشون چیه؟ در واقع هر دو بازارهای مالی کشورن ولی قوانین و شرایطشون یه کمی با هم فرق میکنه. ولی برای خرید عرضه اولیه، نیازی نیست خیلی درگیر جزئیات این تفاوت ها بشی، چون مراحل کلی خرید تو هر دو بازار تقریباً شبیهه. مهم اینه که بدونی داری وارد یه بازار شفاف و معتبر میشی که فرصت های خوبی برات داره.

پیش نیازهای شرکت در عرضه اولیه: چی لازم داری؟

خب، حالا که فهمیدی عرضه اولیه چیه و چرا اینقدر جذابه، وقتشه بریم سراغ اینکه چی کار کنی تا بتونی تو این بازی شرکت کنی. قبل از اینکه بخوای سفارشی ثبت کنی و سهامی بخری، باید یه سری پیش نیازها رو آماده کنی. اینا مثل کارت ورودت به بورس می مونن!

کد بورسی و سجام: اولین قدم مهم!

اولین و مهم ترین کاری که باید بکنی، اینه که کد بورسی داشته باشی. کد بورسی مثل کد ملیت تو بازار سرمایه هست. بدون این کد، اصلاً نمیتونی هیچ معامله ای تو بورس انجام بدی، چه برسه به خرید عرضه اولیه! برای گرفتن کد بورسی، اول باید تو سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان) ثبت نام کنی. این سامانه هویت تو رو تایید میکنه و مشخصاتت رو ثبت میکنه. بعد از اینکه ثبت نامت تو سجام تکمیل شد و هویتت تایید شد، میتونی بری سراغ یکی از کارگزاری های مجاز (که تو مرحله بعد در موردش حرف میزنیم) و درخواست کد بورسی بدی. این مراحل خیلی سخت نیستن و بیشترشون رو میتونی آنلاین انجام بدی. خیالت راحت، گرفتن کد بورسی رایگانه و فقط یه کمی زمان میبره.

انتخاب کارگزاری مناسب: رفیق راهت تو بورس!

بعد از اینکه کد بورسی رو گرفتی، باید یه کارگزاری انتخاب کنی. کارگزاری ها مثل بانک هایی هستن که کارهای بانکی تو رو انجام میدن، فقط اینجا کارشون خرید و فروش سهامه. اینا واسطه بین تو و بورس هستن و امکان دسترسی به سیستم معاملاتی رو بهت میدن. انتخاب یه کارگزاری خوب برای خرید عرضه اولیه خیلی مهمه. یه کارگزاری خوب باید:

• راحت باشه: سیستم معاملاتی اش (چه برای آنلاین و چه برای آفلاین) پیچیده نباشه و بتونی راحت باهاش کار کنی.
• پشتیبانی قوی داشته باشه: اگه مشکلی برات پیش اومد، بتونی سریع باهاشون تماس بگیری و کمکت کنن.
• امکانات خرید خودکار/آفلاین داشته باشه: این خیلی مهمه، چون همونطور که جلوتر میگیم، میتونه کارت رو راحت تر کنه و نیاز نباشه سر ساعت خاصی آنلاین باشی.

پس قبل از انتخاب، حسابی تحقیق کن و یه کارگزاری رو انتخاب کن که به درد خودت و نیازات بخوره.

پول لازم برای عرضه اولیه: چقدر باید تو حسابت باشه؟

خب، کد بورسی رو گرفتی و کارگزاریت هم انتخاب کردی. حالا نوبت میرسه به پول! برای اینکه بتونی تو عرضه اولیه شرکت کنی، باید به اندازه کافی پول تو حساب کارگزاریت داشته باشی. به این پول میگن قدرت خرید. نقدینگی مورد نیاز برای هر عرضه اولیه فرق میکنه و به قیمت هر سهم و تعداد سهمیه ای که مشخص میشه، بستگی داره.

معمولاً قبل از عرضه اولیه، سازمان بورس یه دامنه قیمت و حداکثر سهمیه رو اعلام میکنه. مثلاً میگه هر نفر میتونه تا 2000 سهم از این شرکت رو بخره و قیمت هر سهم بین 2500 تا 2750 ریاله. تو باید حداکثر سهمیه رو ضربدر حداکثر قیمت کنی تا ببینی چقدر پول لازم داری. مثلاً: 2000 سهم × 2750 ریال = 5,500,000 ریال (550 هزار تومان).

این مبلغ رو باید قبل از روز عرضه، تو حساب کارگزاریت داشته باشی. میتونی از طریق واریز آنی یا حواله بانکی، حسابت رو شارژ کنی. حواست باشه که اگه پولت کم باشه، سفارشت ثبت نمیشه یا تعداد کمتری سهم بهت میرسه. پس حتماً قبلش چک کن که قدرت خریدت کافی باشه.

چطور از زمان و جزئیات عرضه اولیه باخبر بشی؟

حالا که همه پیش نیازها رو آماده کردی، قدم بعدی اینه که از زمان و جزئیات عرضه های اولیه جدید باخبر بشی. اگه ندونی کی و چی عرضه میشه، عملاً کاری از دستت برنمیاد! خوشبختانه راه های مختلفی برای اطلاع رسانی وجود داره که میتونی ازشون استفاده کنی.

پیام ناظر بازار: گوش به زنگ باش!

مهم ترین و رسمی ترین جایی که میتونی از جزئیات عرضه های اولیه باخبر بشی، سایت های رسمی بورس و فرابورسه. این سایت ها پیام ناظر بازار رو منتشر میکنن. پیام ناظر بازار مثل یه اطلاعیه رسمیه که توش همه جزئیات مهم مربوط به عرضه اولیه اعلام میشه. این اطلاعیه ها معمولاً حداقل 48 ساعت قبل از عرضه منتشر میشن.

چند تا سایت مهم که باید همیشه چک کنی:

• سایت مدیریت فناوری بورس تهران (TSETMC.com): برای عرضه هایی که تو بورس اوراق بهادار تهران انجام میشن.
• سایت فرابورس ایران (IFB.ir): برای عرضه هایی که تو بازار فرابورس انجام میشن.

توی این پیام ناظر، باید به این موارد حسابی دقت کنی:

• نماد: اسم اختصاری شرکت تو بورس (مثلاً شپنا برای پالایش نفت اصفهان).
• تاریخ عرضه: دقیقاً کی عرضه اولیه قراره انجام بشه.
• دامنه قیمت: حداقل و حداکثر قیمتی که میتونی برای هر سهم پیشنهاد بدی.
• سقف سهمیه: حداکثر تعداد سهمی که هر کد بورسی میتونه درخواست بده.
• ساعت ثبت سفارش: دقیقاً چه ساعتی باید بری تو سیستم و سفارشت رو ثبت کنی. این خیلی مهمه، چون ممکنه فقط یه بازه زمانی کوتاه برای ثبت سفارش داشته باشی.

این اطلاعات رو یادداشت کن یا تو ذهنت بسپر، چون برای ثبت سفارشت به همشون نیاز داری.

کارگزاری ها و رسانه ها: خبررسان های مطمئن!

علاوه بر سایت های رسمی بورس، کارگزاری ها هم معمولاً مشتریانشون رو از عرضه های اولیه جدید باخبر میکنن. این اطلاع رسانی میتونه از طریق راه های مختلفی باشه:

• پنل کاربری تو سامانه معاملاتی: معمولاً تو صفحه اول یا بخش اطلاعیه ها، خبر عرضه اولیه جدید رو میبینی.
• ایمیل و پیامک: کارگزاری ها خیلی وقتا قبل از عرضه اولیه، برات ایمیل یا پیامک میفرستن.
• شبکه های اجتماعی: خیلی از کارگزاری ها کانال های تلگرام یا صفحات اینستاگرام دارن که اخبار عرضه های اولیه رو اونجا هم منتشر میکنن.

جدای از کارگزاری ها، سایت های خبری و تحلیلی معتبر تو حوزه بورس هم همیشه اخبار عرضه های اولیه رو پوشش میدن. دنبال کردن این منابع هم میتونه خیلی کمکت کنه که هیچ عرضه ای رو از دست ندی و همیشه یه قدم جلوتر باشی.

نحوه خرید عرضه اولیه: قدم به قدم تا رسیدن سهم!

رسیدیم به مهم ترین بخش ماجرا! حالا که همه چیز رو میدونی، وقتشه که بریم سراغ عملیات خرید. ثبت سفارش عرضه اولیه ممکنه اولش یه کمی پیچیده به نظر بیاد، ولی اگه قدم به قدم پیش بری، خیلی هم سخته.

آماده سازی روز عرضه: همه چی اوکیه؟

تو روزی که عرضه اولیه قراره انجام بشه، چند تا کار هست که باید قبل از ساعت ثبت سفارش انجام بدی تا خیالت راحت باشه که همه چیز روبراهه:

• اتصال به اینترنت: مطمئن شو که اینترنتت قویه و قطعی نداره. لحظه آخر مشکل اینترنت پیدا کردن، بدترین اتفاق ممکنه!
• ورود به سامانه معاملاتی: از قبل وارد پنل کاربری کارگزاریت شو.
• بررسی نقدینگی: دوباره چک کن که قدرت خریدت کافی باشه و مبلغ مورد نیاز رو تو حسابت داری. اگه کم بود، سریع شارژش کن.

یادت باشه، این آماده سازی ها تو رو از استرس دور نگه میداره و باعث میشه بتونی با آرامش سفارش بدی.

خرید دستی (آنلاین): خودت دست به کار شو!

این روش برای وقتیه که میخوای سر ساعت مشخص شده، خودت وارد سامانه معاملاتی بشی و سفارشت رو ثبت کنی. مراحلش اینطوریه:

1. ورود به سامانه: دقیقاً سر ساعتی که ناظر بازار اعلام کرده، وارد سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاریت شو.
2. جستجوی نماد: نماد شرکت مورد نظر رو که تو اطلاعیه عرضه اولیه دیدی، تو بخش جستجوی نمادها پیدا کن.
3. صفحه سفارش گذاری: وقتی نماد رو پیدا کردی، وارد صفحه خرید و فروش اون نماد میشی.
4. وارد کردن قیمت و تعداد: اینجا باید قیمت و تعداد سهم مورد نظرت رو وارد کنی.
   • قیمت: معمولاً تو عرضه های اولیه به روش بوک بیلدینگ (که رایج ترین روشه)، یه دامنه قیمت اعلام میشه. برای اینکه شانس تخصیص سهم بهت بیشتر باشه، بهتره که سقف قیمت رو وارد کنی.
   • تعداد سهم: تعداد سهمی رو وارد کن که کمتر یا مساوی با حداکثر سهمیه اعلام شده برای هر کد بورسی باشه. اگه بیشتر وارد کنی، سفارشت باطل میشه.
5. تایید و ارسال: بعد از اینکه قیمت و تعداد رو وارد کردی، سفارشت رو تایید و ارسال کن.

یه نکته خیلی مهم: تو روش بوک بیلدینگ، اولویت با زمانی که سفارشت رو ثبت کردی نیست. یعنی اینکه ساعت اول بری سفارشت رو ثبت کنی یا ساعت آخر، فرقی نداره. مهم اینه که تو بازه زمانی مجاز، سفارشت رو با قیمت درست ثبت کرده باشی.

خرید خودکار (آفلاین): کارو بسپار به کارگزاری!

اگه نمیتونی سر ساعت عرضه آنلاین باشی یا نمیخوای ریسک کنی، روش خرید خودکار یا آفلاین بهترین گزینه برای توئه. تو این روش، تو از قبل سفارشت رو تو سیستم کارگزاریت ثبت میکنی و کارگزاری به صورت خودکار، سر ساعت و با توجه به قوانینی که تو مشخص کردی، سفارشت رو ارسال میکنه.

مزایای این روش چیه؟

• راحتی: دیگه لازم نیست سر ساعت مشخصی پای سیستم باشی.
• جلوگیری از خطا: چون کارگزاری سفارشت رو ثبت میکنه، احتمال خطای انسانی (مثل وارد کردن قیمت اشتباه یا تعداد زیاد) کمتر میشه.
• دسترسی دائمی: اگه مشغله کاری داری یا ممکنه اینترنتت قطع بشه، این روش خیالت رو راحت میکنه.

برای فعال کردن این قابلیت، معمولاً باید تو پنل کارگزاریت بری تو بخش عرضه اولیه یا ثبت سفارش آفلاین. اونجا میتونی مشخص کنی که میخوای در سقف سهمیه و سقف قیمت، سفارشت به صورت خودکار ثبت بشه.

نکات کلیدی برای خرید آفلاین:

• شارژ حتمی حساب: حتماً باید قبل از تاریخ عرضه، حساب کارگزاریت رو به اندازه کافی شارژ کنی. اگه پولت کافی نباشه، سفارشت ارسال نمیشه یا ناقص ارسال میشه.
• عدم اتکا به اعتبار: اکثر کارگزاری ها برای عرضه اولیه، اعتبار نمیدن. پس حتماً باید پول نقد تو حسابت باشه.

با این روش، دیگه نیازی نیست نگران باشی که عرضه اولیه رو از دست میدی یا نه.

تخصیص سهام: سهمت چقدره؟

بعد از اینکه زمان ثبت سفارش تموم شد، سازمان بورس بر اساس تعداد کل شرکت کننده ها و میزان سهامی که عرضه شده، سهام رو بین متقاضیان تقسیم میکنه. این تخصیص معمولاً به نسبت تعداد شرکت کننده ها و سهام عرضه شده انجام میشه. یعنی اگه تعداد متقاضیان خیلی زیاد باشه، ممکنه به هر نفر تعداد کمتری سهم برسه، حتی اگه شما سقف سهمیه رو درخواست داده باشی.

بررسی وضعیت خرید: خیالت راحت شد؟

حدوداً یکی دو ساعت بعد از اتمام زمان ثبت سفارش (معمولاً بعدازظهر همون روز یا صبح روز بعد)، میتونی وارد پنل کارگزاریت بشی و تو بخش پرتفوی (سبد سهام) یا گزارشات، وضعیت خریدت رو بررسی کنی. اگه سفارشت با موفقیت انجام شده باشه، سهم جدید رو تو لیست سهام هایی که داری، میبینی. این یعنی تو هم حالا یکی از سهامداران شرکت تازه وارد بازار شدی!

انواع روش های عرضه اولیه سهام: بازی ها رو بشناس!

عرضه اولیه سهام تو بورس ایران، معمولاً به چند روش انجام میشه که هر کدوم قوانین و ویژگی های خاص خودشون رو دارن. شناخت این روش ها میتونه بهت کمک کنه تا بهتر تصمیم بگیری و سفارشت رو درست ثبت کنی. رایج ترین روش ها اینا هستن:

روش حراج: هر کی بیشتر، سهم بیشتر!

تو این روش، سازمان بورس یه قیمت پایه (اصطلاحاً قیمت ارزش گذاری) و تعداد سهامی که قراره عرضه بشه رو اعلام میکنه. بعدش، متقاضیان (هم شرکت ها و هم افراد عادی) میتونن قیمت پیشنهادی خودشون رو برای خرید سهام اعلام کنن. تو این روش، اولویت با کساییه که قیمت بالاتری رو پیشنهاد میدن. یعنی اگه تو قیمت بیشتری پیشنهاد بدی، شانس بیشتری برای گرفتن سهم داری. این روش بیشتر شبیه یه مزایده است و ممکنه قیمت نهایی سهم، بالاتر از قیمت پایه دربیاد.

روش قیمت ثابت: یه قیمت ثابت برای همه!

این روش یکی از قدیمی ترین و ساده ترین روش های عرضه اولیه اس. تو این روش، قیمت هر سهم از قبل به صورت کاملاً ثابت و مشخص اعلام میشه. دیگه خبری از پیشنهاد قیمت های مختلف نیست. یه بازه زمانی مشخص برای ثبت سفارش تعیین میشه و هر کسی که میخواد، سفارشش رو با همون قیمت ثابت ثبت میکنه. اگه تعداد تقاضا از تعداد سهم های عرضه شده بیشتر باشه (که معمولاً تو عرضه های اولیه همینه)، سهام بین همه متقاضی ها به صورت مساوی یا تسهیمی تقسیم میشه. یعنی به هر نفر یه تعداد مشخصی سهم میرسه. اگه هم تقاضا کم بود، که سهم رو کامل میگیری.

روش بوک بیلدینگ (Book Building) یا ثبت سفارش: محبوب ترین راه!

این روش الان رایج ترین و مهم ترین روش عرضه اولیه تو بورس ماست. تو روش بوک بیلدینگ، یه بازه قیمتی (مثلاً بین 1000 تا 1200 تومن) و یه سقف سهمیه برای هر نفر اعلام میشه. تو به عنوان متقاضی، میتونی هر قیمتی رو تو این بازه انتخاب کنی و سفارشت رو ثبت کنی.

اما نکته مهم اینجاست: بر خلاف روش حراج که اولویت با قیمت های بالاتره، تو بوک بیلدینگ معمولاً توصیه میشه که سقف قیمت رو وارد کنی. چرا؟ چون بعد از اتمام زمان ثبت سفارش، سهام بین همه کسایی که تو سقف قیمت یا قیمت های بالاتر از یه حداقل مشخص، سفارش ثبت کردن، به طور مساوی تقسیم میشه. یعنی اگه همه سقف قیمت رو وارد کنن، هر کسی به اندازه مساوی سهم میگیره. به خاطر تقاضای زیاد، معمولاً سهمیه زیادی به هر نفر نمیرسه.

این روش باعث میشه که تو یه فضای رقابتی، قیمت عادلانه تری برای سهم کشف بشه و سهام به صورت عادلانه تری بین متقاضیان توزیع بشه.

تو روش بوک بیلدینگ، بر خلاف روش حراج، اولویت زمانی ثبت سفارش اصلا مهم نیست؛ چه اول وقت ثبت کنی چه لحظه آخر، تعداد سهم تخصیص یافته به تو فرقی نمیکنه. تنها چیزی که مهمه، قیمتیه که ثبت کردی.

عرضه اولیه دو مرحله ای: اول کشف قیمت، بعد عرضه عمومی!

این روزا خیلی از عرضه های اولیه به روش دو مرحله ای انجام میشن که ترکیبی از چند روشه. تو این روش، ماجرا اینطوریه:

1. مرحله اول (برای صندوق ها): تو این مرحله، یه بخشی از سهام شرکت فقط برای سرمایه گذاران بزرگ مثل صندوق های سرمایه گذاری یا موسسات مالی عرضه میشه. هدف از این مرحله، اینه که قیمت واقعی و نهایی سهم مشخص بشه (اصطلاحاً کشف قیمت).
2. مرحله دوم (برای عموم مردم): بعد از اینکه قیمت تو مرحله اول مشخص شد، حالا اون قیمت به عنوان قیمت ثابت برای مرحله دوم به عموم مردم (ما سرمایه گذارای عادی) اعلام میشه. تو این مرحله، همه میتونن با همون قیمت کشف شده، سفارششون رو ثبت کنن و سهام بین متقاضیان تقسیم میشه.

این روش باعث میشه که یه قیمت منطقی و واقعی برای سهم پیدا بشه و بعدش عموم مردم بتونن با خیال راحت تری تو عرضه اولیه شرکت کنن.

بعد از خرید عرضه اولیه: چی کار کنیم که سود کنیم؟

خب، مبارکه! حالا تو هم سهامدار یه شرکت تازه وارد بازار شدی. ولی آیا بازی تموم شده؟ نه! تازه اول ماجراست. حالا باید تصمیم بگیری که با سهمت چی کار کنی. نگهش داری؟ بفروشیش؟ اینا سوالاتیه که خیلی ها باهاش درگیرن.

سود عرضه اولیه: واقعا چقدره و تضمینیه؟

یکی از جذابیت های اصلی عرضه اولیه، پتانسیل سودآوریشه. معمولاً همونطور که گفتیم، سهم ها تو عرضه اولیه یه کمی ارزون تر از ارزش واقعیشون قیمت گذاری میشن تا جذاب باشن. به همین خاطر، بعد از عرضه، معمولاً چند روزی صف خرید تشکیل میشه و قیمت سهم رشد میکنه.

اما یه نکته خیلی مهم: سود عرضه اولیه تضمینی نیست! بله، معمولاً سود میده، اما این یه قانون همیشگی نیست. مقدار سودش هم بستگی به کلی فاکتور داره:

• شرایط کلی بازار: اگه بازار بورس تو حالت رونق باشه، احتمال سود بیشتره.
• عملکرد شرکت: اگه شرکت خوب عمل کنه، طبیعتاً سهمش هم بیشتر رشد میکنه.
• میزان استقبال: هرچی استقبال از عرضه اولیه بیشتر باشه، پتانسیل سودآوری اولیه هم بالاتر میره.

پس گول تبلیغات عجیب و غریب رو نخور. عرضه اولیه یه فرصت خوبه، ولی هیچ چیز تو بورس صددرصد نیست.

عرضه اولیه ضرر هم داره؟

باور کنی یا نه، بله! عرضه اولیه هم میتونه ضرر داشته باشه. این تصور که عرضه اولیه همیشه سودآوره، یه باور اشتباهه. اگهچه تو بیشتر مواقع سودده بوده، ولی گاهی اوقات ممکنه اوضاع برعکس بشه.

دلایل احتمالی ضرر:

• ارزیابی نادرست: ممکنه شرکت درست ارزش گذاری نشده باشه و قیمتش بالاتر از حد واقعی تعیین شده باشه.
• شرایط بازار: اگه بازار بورس یهو دچار رکود بشه یا اتفاقات غیرمنتظره ای بیفته، سهم عرضه اولیه هم میتونه افت کنه.
• هیجان کاذب: گاهی اوقات یه هیجان کاذب دور یه سهم عرضه اولیه ایجاد میشه و بعدش یهو مردم شروع میکنن به فروش (صف فروش) که باعث افت شدید قیمت میشه.
• عملکرد ضعیف شرکت: اگه شرکت بعد از عرضه اولیه خوب عمل نکنه یا اخبار بدی در موردش منتشر بشه، سهامش میتونه افت کنه.

برای اینکه ریسک ضررت رو کم کنی، همیشه باید بعد از خرید عرضه اولیه، حواست به تحلیل های بنیادی شرکت و شرایط کلی بازار باشه. فقط به این فکر نکن که چون عرضه اولیه است، حتماً سود میدی.

کی عرضه اولیه رو بفروشیم؟ استراتژی های فروش!

این سوال میلیون دلاریه! بهترین زمان برای فروش عرضه اولیه واقعاً بستگی به استراتژی و اهداف خودت داره:

1. استراتژی کوتاه مدت (کف سود):

   خیلی ها هدفشون از خرید عرضه اولیه اینه که تو همون چند روز اول که سهم صف خرید میشه و رشد میکنه، یه سود سریع بگیرن و از سهم خارج بشن. معمولاً بعد از چند روز صف خرید، قیمت سهم به یه تعادل میرسه و صف خرید از بین میره. اگه هدفت فقط کسب همین سود اولیه اس، میتونی همون موقع بفروشی. این برای کسایی خوبه که ریسک گریزن و دوست دارن زود به سود برسن.

2. استراتژی بلندمدت (سرمایه گذاری):

   یه عده دیگه، عرضه اولیه رو به چشم یه سرمایه گذاری بلندمدت میبینن. اونا فکر میکنن که این شرکت پتانسیل رشد خیلی بیشتری تو آینده داره و سهمش ارزش نگه داشتن رو داره. اگه تو این دسته قرار میگیری، باید بعد از خرید عرضه اولیه، شروع کنی به تحلیل بنیادی شرکت. ببین آمار مالی اش چطوره، برنامه های آینده اش چیه، تو چه صنعتی فعاله و اون صنعت چقدر پتانسیل رشد داره. تو این حالت، ممکنه سهم رو برای ماه ها یا حتی سال ها نگه داری.

عواملی که تو تصمیم گیری برای فروش سهم موثرن:

• وضعیت کلی بازار: اگه بازار داره میریزه، ممکنه بهتر باشه زودتر از سهمت خارج بشی.
• اخبار مربوط به شرکت: هر خبر خوبی یا بدی در مورد شرکت، میتونه روی قیمت سهمش تاثیر بذاره.
• رفتار سهامداران عمده: سهامداران بزرگ (مثل خود شرکت یا صندوق های بزرگ) معمولاً بعد از عرضه اولیه، یه جورایی از سهم حمایت میکنن. اگه اونا شروع به فروش کنن، میتونه نشونه خوبی نباشه.

مهم ترین نکته اینه که هیجان زده تصمیم نگیری. با فکر و تحلیل جلو برو تا بهترین نتیجه رو بگیری.

چطور لیست عرضه های اولیه گذشته و آینده رو چک کنی؟

حالا که با همه چی آشنا شدی، ممکنه بخوای لیست عرضه های اولیه گذشته رو ببینی یا از عرضه های آینده باخبر بشی. برای این کار هم راه های رسمی و مطمئنی وجود داره:

سایت سازمان بورس و فرابورس: آرشیو کامل!

برای دسترسی به لیست عرضه های اولیه گذشته و اطلاعیه های مربوط به عرضه های آتی، میتونی دوباره به همون سایت های رسمی خودمون سر بزنی:

• سایت رسمی بورس اوراق بهادار تهران (TSETMC.com): این سایت آرشیوی از تمام عرضه های اولیه که تو بورس تهران انجام شدن رو داره. میتونی نمادها، تاریخ عرضه، قیمت و بقیه جزئیات رو اونجا پیدا کنی.
• سایت رسمی فرابورس ایران (IFB.ir): اگه عرضه اولیه تو فرابورس انجام شده باشه، اطلاعاتش تو این سایت موجوده.

تو این سایت ها، معمولاً یه بخشی هست که مربوط به اطلاعیه ها و آگهی های عرضه اولیه اس. با یه جستجوی ساده میتونی به اطلاعات مورد نظرت برسی. همیشه این دو سایت رو به عنوان منبع اصلی اطلاعاتت در نظر بگیر، چون اطلاعاتشون موثق و به روزه.

جمع بندی: رفیق، حالا دیگه حرفه ای شدی!

خب رفیق، رسیدیم به آخر خط! حالا دیگه یه عالمه اطلاعات در مورد نحوه خرید عرضه اولیه داری و میتونی با اعتماد به نفس بیشتری وارد این بازار بشی. از تعریف عرضه اولیه و اینکه چرا اینقدر برای شرکت ها و سرمایه گذارها مهمه، گفتیم. یاد گرفتیم که چطور کد بورسی بگیریم و یه کارگزاری خوب برای خودمون انتخاب کنیم؛ دو تا قدم اساسی که بدون اون ها هیچ کاری نمیشه تو بورس انجام داد.

بعدش، بهت یاد دادیم که چطور از زمان و جزئیات عرضه های جدید باخبر بشی و چطور پول مورد نیازت رو تامین کنی. مهم تر از همه، فهمیدی که هم میتونی به صورت دستی و آنلاین سفارشت رو ثبت کنی و هم میتونی از امکانات خرید خودکار و آفلاین کارگزاری ها استفاده کنی تا دیگه هیچ وقت عرضه اولیه ای رو از دست ندی، حتی وقتی وقت نداری پای سیستم باشی.

انواع روش های عرضه اولیه مثل حراج، قیمت ثابت، و بوک بیلدینگ رو شناختیم و فهمیدیم که چطور هر کدوم کار میکنن و تو کدوم باید چه قیمتی رو انتخاب کنی. یادت باشه، بوک بیلدینگ الان رایج ترین روشه و دونستن فوت و فن هاش خیلی مهمه.

در آخر هم در مورد اینکه بعد از خرید عرضه اولیه چی کار کنی، صحبت کردیم. اینکه سود عرضه اولیه چقدر میتونه باشه، آیا ضرر هم داره یا نه، و بهترین زمان برای فروش سهم کیه، همش به استراتژی و تحلیلت بستگی داره. همیشه سعی کن با دید باز و نه با هیجان، تصمیم بگیری.

خلاصه بگم، عرضه اولیه یه فرصت عالیه برای ورود به بازار سرمایه و کسب یه سود نسبی، مخصوصاً برای تازه کارا. اما مثل هر سرمایه گذاری دیگه ای، نیاز به آگاهی، تحقیق و تصمیم گیری هوشمندانه داره. حالا با این راهنما، تو آماده ای که با اطمینان کامل تو عرضه های اولیه شرکت کنی و قدم های محکم تری تو مسیر سرمایه گذاری برداری. به امید موفقیت تو بازار سرمایه!