علت درد قفسه سینه سمت چپ و پشت کتف

آشنایی با دلایل درد قفسه سینه و پشت کتف سمت چپ

درد قفسه سینه سمت چپ که گاهی به پشت کتف هم سرایت می‌کند، یکی از علائمی است که نمی‌توان به‌سادگی از آن گذشت. این درد می‌تواند گاهی تنها ناشی از یک کشیدگی عضلانی باشد، اما در مواردی نشانه بیماری‌های جدی و حتی تهدیدکننده زندگی است.

از نگاه پزشکی، ناحیه سمت چپ قفسه سینه، قلب، بخشی از ریه چپ، اعصاب، عروق خونی و عضلات متعددی را در خود جای داده است. به همین دلیل، هرگونه درد در این ناحیه می‌تواند از مشکلات قلبی گرفته تا اختلالات عضلانی و عصبی ناشی شود.

چرا این مقاله برای سلامتی معتبر است؟

این مطلب بر اساس ترکیبی از تجربه پزشکی، منابع علمی معتبر و دستورالعمل‌های مراقبتی انجمن قلب آمریکا (AHA) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) تهیه شده است تا هم از نظر علمی دقیق باشد و هم برای کاربران غیرمتخصص به زبان ساده بیان شود.

جدول دلایل و شدت خطر

حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد زمانی رخ می‌دهد که یکی از عروق کرونر قلب دچار انسداد شود. این انسداد معمولاً به دلیل تشکیل پلاک‌های چربی و لخته خون ایجاد می‌شود و باعث قطع خون‌رسانی به عضله قلب می‌گردد.

علائم شایع حمله قلبی:

• درد یا فشار شدید در سمت چپ قفسه سینه

• انتشار درد به شانه چپ، پشت کتف، گردن یا فک

• تعریق سرد و ناگهانی

• تنگی نفس یا احساس خفگی

• تهوع یا سرگیجه

چرا خطرناک است؟
اگر خون‌رسانی به قلب بیش از چند دقیقه قطع شود، بخش آسیب‌دیده عضله قلب می‌میرد و عملکرد قلب دچار مشکل جدی می‌شود. تأخیر در درمان می‌تواند مرگبار باشد.

اقدامات فوری:

• تماس با اورژانس ۱۱۵

• نشستن یا دراز کشیدن در وضعیت راحت

• اگر پزشک قبلاً تجویز کرده باشد، مصرف قرص نیتروگلیسیرین زیر زبان

۲. آنژین صدری (Angina Pectoris)

آنژین صدری نوعی درد قفسه سینه است که معمولاً در اثر کاهش موقت جریان خون به قلب ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولاً به دلیل تنگی یا گرفتگی عروق کرونر اتفاق می‌افتد.

علائم آنژین صدری:

• درد یا احساس فشار در سمت چپ قفسه سینه که گاهی به پشت کتف می‌زند

• تشدید درد هنگام فعالیت بدنی یا استرس

• کاهش یا رفع درد با استراحت یا مصرف داروی نیتروگلیسیرین

تفاوت با حمله قلبی:
در آنژین، جریان خون کاهش می‌یابد اما کاملاً قطع نمی‌شود، بنابراین درد معمولاً با استراحت بهبود می‌یابد. با این حال، آنژین نشانه هشداردهنده بیماری قلبی عروقی است.

نکات پیشگیری:

• کنترل فشار خون و کلسترول

• ترک سیگار

• انجام ورزش منظم

• رعایت رژیم غذایی کم‌چرب و سالم

۳. مشکلات عضلانی – اسکلتی

گاهی اوقات درد سمت چپ قفسه سینه و پشت کتف، اصلاً ریشه قلبی یا ریوی ندارد و علت آن، آسیب یا فشار بر روی عضلات و مفاصل است. این نوع درد به ویژه در افرادی که کارهای سنگین انجام می‌دهند یا مدت طولانی پشت میز می‌نشینند، شایع است.

علائم رایج:

• درد هنگام حرکت دادن دست یا کتف

• حساسیت به لمس در یک نقطه خاص

• کاهش یا رفع درد با استراحت یا ماساژ

علل شایع این مشکل:

• کشیدگی یا پارگی فیبرهای عضلانی

• التهاب مفصل کتف یا ستون فقرات

• وضعیت نادرست بدن (بدنشستن یا بدخوابیدن)

راهکارهای پیشگیری و درمان:

• حفظ وضعیت صحیح بدن در هنگام کار

• انجام حرکات کششی روزانه

• استفاده از کمپرس گرم یا سرد برای کاهش درد و التهاب

• فیزیوتراپی در صورت مزمن بودن درد

نکته : تحقیقات منتشرشده در Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy نشان می‌دهد که اصلاح وضعیت بدن و ورزش منظم، تا ۷۰٪ احتمال بازگشت درد عضلانی را کاهش می‌دهد.

۴. بیماری‌های ریوی

برخی از بیماری‌های ریه مانند پلوریت (التهاب پرده جنب)، ذات‌الریه (عفونت ریه) یا حتی پنوموتوراکس (جمع شدن هوا در فضای اطراف ریه) می‌توانند باعث درد سمت چپ قفسه سینه و انتشار آن به پشت کتف شوند.

علائم هشداردهنده:

• سرفه مداوم یا همراه با خلط

• تب و لرز

• تنگی نفس یا احساس سنگینی در قفسه سینه

• تشدید درد هنگام تنفس عمیق

علت ایجاد این بیماری‌ها:

• عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی

• ضربه به قفسه سینه

• بیماری‌های مزمن مانند COPD یا آسم

زمان مراجعه به پزشک:
اگر این درد همراه با تب، تنگی نفس یا سرفه خونی است، باید فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کرد.

نکات پیشگیری:

• واکسیناسیون علیه بیماری‌هایی مثل آنفولانزا و ذات‌الریه

• ترک سیگار

• تهویه مناسب محیط کار و زندگی

اعتبار علمی : سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه می‌کند که بیماران پرخطر (مثل سالمندان و افرادی با بیماری مزمن قلبی یا ریوی) سالانه واکسن ذات‌الریه دریافت کنند.

۵. مشکلات گوارشی

یکی از دلایل کمتر شناخته‌شده اما رایج درد سمت چپ قفسه سینه و پشت کتف، اختلالات گوارشی است. بیماری‌هایی مثل ریفلاکس معده (GERD)، زخم معده یا حتی گازهای محبوس شده در روده می‌توانند دردهایی شبیه به درد قلبی ایجاد کنند.

علائم همراه:

• سوزش سر دل (Heartburn) به ویژه پس از خوردن غذا

• ترش کردن یا بازگشت اسید به دهان

• نفخ یا احساس پری شکم

جهت درمان مشکلات گوارشی و غیره در سایت هایی مثل دکترتو، شیراز مدیکال و درمانگر بهترین پزشکان را معرفی کرده برای درمان مطمئن.

چرا درد گوارشی با درد قلبی اشتباه گرفته می‌شود؟
زیرا اعصاب قلب و معده مسیرهای مشترکی دارند و مغز گاهی منشأ درد را به اشتباه تفسیر می‌کند.

راهکارهای پیشگیری و کنترل:

• خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و منظم‌تر

• پرهیز از خوردن غذاهای چرب، تند و اسیدی

• پرهیز از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا

• کاهش وزن در صورت اضافه‌وزن

نکته علمی (EEAT): تحقیقات منتشر شده در American Journal of Gastroenterology نشان می‌دهد که ۴۲٪ از بیماران با علائم شبه‌قلبی در واقع دچار مشکلات گوارشی بوده‌اند.

۶. التهاب پرده قلب (پریکاردیت)

پریکاردیت به معنای التهاب غشای نازک و دولایه‌ای است که قلب را احاطه کرده و به آن پرده قلب گفته می‌شود. این التهاب می‌تواند باعث درد شدید در سمت چپ قفسه سینه شود که گاهی به شانه و پشت کتف هم سرایت می‌کند.

علائم شایع پریکاردیت:

• درد تیز و شدید که با تنفس عمیق یا سرفه بدتر می‌شود

• تب خفیف یا متوسط

• ضعف و خستگی

• کاهش درد هنگام نشستن و خم شدن به جلو

علل بروز پریکاردیت:

• عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی

• بیماری‌های خودایمنی (مثل لوپوس)

• آسیب یا جراحی قلب

اهمیت توجه به این بیماری:
بر اساس گزارش American Heart Association، پریکاردیت در صورت عدم درمان می‌تواند به تجمع مایع اطراف قلب (تامپوناد قلبی) منجر شود که شرایطی بسیار خطرناک و اورژانسی است.

روش‌های پیشگیری و درمان:

• درمان سریع عفونت‌های ویروسی و باکتریایی

• مصرف داروهای ضدالتهاب طبق دستور پزشک

• در موارد شدید، تخلیه مایع اطراف قلب در بیمارستان

۷. آسیب یا فشار عصبی

گاهی منشأ درد قفسه سینه و پشت کتف نه قلب است و نه ریه، بلکه اعصاب بین‌دنده‌ای یا اعصاب گردنی هستند. فشار یا آسیب به این اعصاب می‌تواند باعث درد تیرکشنده و گاهی بی‌حسی یا گزگز در این ناحیه شود.

علائم فشار عصبی:

• درد ناگهانی، تیز یا سوزشی

• بی‌حسی یا احساس مورمور در بازو یا کتف

• تشدید درد با حرکات خاص بدن یا گردن

علل شایع:

• فتق دیسک گردن یا قفسه سینه

• آرتروز ستون فقرات

• حرکات ناگهانی یا آسیب ورزشی

درمان و پیشگیری:

• فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی

• استفاده از داروهای ضدالتهاب و شل‌کننده عضلات

• اجتناب از حرکات سنگین و ناگهانی

نکته : طبق مطالعه منتشر شده در Journal of Neuroscience Nursing، درمان ترکیبی فیزیوتراپی و دارو در ۸۵٪ بیماران با فشار عصبی، درد را به میزان قابل توجهی کاهش داده است.

۸. استرس و اضطراب شدید

شاید عجیب به نظر برسد، اما استرس روانی و اضطراب می‌توانند درد سمت چپ قفسه سینه و حتی پشت کتف ایجاد کنند. این اتفاق به دلیل انقباض عضلات و افزایش ضربان قلب در پاسخ به استرس رخ می‌دهد.

علائم رایج:

• احساس فشار یا سنگینی در قفسه سینه

• تپش قلب و تنفس سریع

• تعریق کف دست‌ها

• بی‌قراری و تحریک‌پذیری

مکانیسم بروز درد:
وقتی فرد دچار اضطراب می‌شود، بدن هورمون‌هایی مثل آدرنالین ترشح می‌کند. این هورمون‌ها باعث اسپاسم عضلات قفسه سینه و تغییرات موقت در جریان خون می‌شوند که می‌تواند به شکل درد بروز کند.

روش‌های کاهش و پیشگیری:

• تمرینات تنفس عمیق و مدیتیشن

• ورزش منظم و سبک مثل پیاده‌روی یا یوگا

• خواب کافی و تغذیه سالم

• در موارد شدید، مشاوره روان‌شناسی یا روان‌پزشکی

اعتبار علمی: انجمن روان‌پزشکی آمریکا (APA) تأکید می‌کند که مدیریت استرس نه تنها سلامت روانی بلکه سلامت قلبی-عروقی را نیز بهبود می‌بخشد.

۹. آمبولی ریوی (Pulmonary Embolism)

آمبولی ریوی زمانی رخ می‌دهد که یک لخته خون (معمولاً از پا یا لگن) وارد عروق ریه شده و جریان خون را مسدود کند. این وضعیت می‌تواند باعث درد شدید سمت چپ قفسه سینه و پشت کتف شود و یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود.

علائم هشداردهنده:

• درد ناگهانی و شدید در قفسه سینه، تشدید شونده با نفس عمیق

• تنگی نفس یا احساس خفگی

• ضربان قلب سریع و نامنظم

• سرفه، گاهی با خلط خون‌آلود

• تورم یا درد در پاها (محل لخته اولیه)

علل شایع آمبولی ریوی:

• لخته خون ناشی از بی‌حرکتی طولانی (مثل سفرهای طولانی با هواپیما یا بستری شدن در بیمارستان)

• اختلالات خونی یا بیماری‌های ژنتیکی لخته‌سازی

• جراحی‌های اخیر یا آسیب شدید

اهمیت درمان فوری:
اگر درمان فوری صورت نگیرد، آمبولی ریوی می‌تواند باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به بدن و مرگ ناگهانی شود. بر اساس American Heart Association، تشخیص سریع و مصرف داروهای رقیق‌کننده خون می‌تواند جان بیمار را نجات دهد.

روش‌های پیشگیری:

• فعالیت بدنی منظم و پرهیز از بی‌حرکتی طولانی

• مصرف داروهای پیشگیری از لخته خون در بیماران پرخطر

• پوشیدن جوراب‌های مخصوص فشاردهنده در سفرهای طولانی

• کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مثل چاقی و دیابت

جدول کامل علل، شدت خطر و اقدامات پیشنهادی

نکات عملی برای پیشگیری و کاهش درد:

• حفظ سبک زندگی سالم: تغذیه متعادل، ورزش منظم و ترک سیگار

• کنترل فشار خون، کلسترول و قند خون

• کاهش استرس از طریق مدیتیشن، یوگا یا مشاوره روان‌شناسی

• رعایت وضعیت صحیح بدن و انجام حرکات کششی برای کاهش درد عضلانی

• مراجعه سریع به پزشک (در سایت دکتر جور معرفی شده) در صورت درد شدید یا علائم هشداردهنده

جمع‌بندی و توصیه‌های کلی

درد سمت چپ قفسه سینه و پشت کتف می‌تواند ناشی از علل مختلف باشد:

1. حمله قلبی

2. آنژین صدری

3. مشکلات عضلانی – اسکلتی

4. بیماری‌های ریوی

5. مشکلات گوارشی

6. التهاب پرده قلب (پریکاردیت)

7. آسیب یا فشار عصبی

8. استرس و اضطراب

9. آمبولی ریوی

چرا باید جدی گرفته شود؟
برخی از این علل، مانند حمله قلبی یا آمبولی ریوی، می‌توانند تهدیدکننده زندگی باشند و نیاز به اقدام فوری دارند. بنابراین حتی اگر درد موقتی یا خفیف باشد، مشاوره پزشکی توصیه می‌شود.