چک ثبت نشده میشه شکایت کرد؟

بله، از چک ثبت نشده صیادی می توان شکایت کرد، اما نه مثل چک های عادی یا برگشتی. اگر چکی در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، اعتبار سند تجاری بودنش را از دست می دهد و فقط به عنوان یک سند عادی می شود از صادرکننده آن در دادگاه حقوقی شکایت کرد. این یعنی راه و روش شکایت و مطالبه وجه این چک با چک های معمولی که در سامانه ثبت شده اند، کاملاً فرق می کند و مزایای قانونی کمتری دارد.

حتماً برای شما هم پیش آمده که چکی دستتان باشد و بعداً بفهمید که در سامانه صیاد ثبت نشده. یا شاید می خواهید چکی بگیرید و نگرانید که این اتفاق بیفتد. قانون جدید چک صیادی، با همه خوبی ها و تسهیلاتی که برای جلوگیری از کلاهبرداری و سوءاستفاده آورده، گاهی اوقات به خاطر ناآگاهی یا سهل انگاری افراد، دردسرهایی هم ایجاد می کند. وقتی چکی در سامانه صیاد ثبت نشود، دیگر نمی توانید انتظار داشته باشید که مثل یک چک برگشتی عادی با آن رفتار شود. بانک هم از پرداخت وجه آن خودداری می کند. اما آیا این به معنی از دست رفتن کامل پولتان است؟ قطعاً نه! در این مقاله، قرار است تمام ریزه کاری ها و مراحل مطالبه وجه چک ثبت نشده را با هم مرور کنیم؛ از ماهیت قانونی این چک ها گرفته تا گام های عملی برای شکایت، هزینه ها و حتی یک نمونه دادخواست که کمکتان کند پولتان را پس بگیرید. پس با ما همراه باشید تا صفر تا صد ماجرای شکایت از چک ثبت نشده را با زبانی ساده و خودمانی برایتان باز کنیم.

چک ثبت نشده صیادی؛ قصه یک سند بی اعتبار؟

وقتی اسم چک صیادی می آید، اولین چیزی که باید یادمان بیاید، سامانه صیاد است. این سامانه، یک بستر مهم و تقریباً الزامی برای ثبت و تایید چک هاست که به قصد شفافیت بیشتر و کاهش جرایم مربوط به چک راه اندازی شده. حالا برویم سر اصل مطلب: چک صیادی ثبت نشده چیست و چرا از نظر قانونی این قدر با بقیه فرق دارد؟

تعریف چک صیادی و نقش سامانه صیاد

چک های صیادی، همان چک های بنفش رنگی هستند که روی آن ها یک شناسه یکتا ۱۶ رقمی درج شده است. فلسفه وجودی این چک ها و سامانه صیاد این است که جلوی سوءاستفاده های احتمالی را بگیرد و اعتبار این سند تجاری را بالاتر ببرد. روال کار هم این است: وقتی کسی می خواهد چکی صادر کند، باید تمام اطلاعات آن (مبلغ، تاریخ، هویت گیرنده) را در سامانه صیاد ثبت کند. بعد از آن، گیرنده چک هم باید وارد سامانه شده و این چک را تایید کند تا فرآیند به درستی تکمیل شود. اگر این مراحل انجام شود، چک شما اعتبار و مزایای یک سند تجاری واقعی را دارد.

معنی عدم ثبت و عدم تایید چک در سامانه

حالا تصور کنید یکی از این مراحل انجام نشده. یعنی صادرکننده چک، اطلاعات را در سامانه ثبت نکرده یا شما که گیرنده هستید، تاییدش نکرده اید. به این حالت می گویند چک ثبت نشده یا چک تایید نشده. خیلی ها فکر می کنند که این اتفاق، یعنی پایان دنیا و پولشان از دست رفته، اما این طور نیست. فقط مسیر وصول مطالبات کمی فرق می کند و باید از یک راه قانونی دیگر اقدام کنید.

ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک؛ چرا این ماده این قدر مهمه؟

برای درک بهتر وضعیت چک های ثبت نشده، باید به ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک (اصلاحی ۱۴۰۰) نگاهی بیندازیم. این ماده به وضوح می گوید:

«در مورد چک هایی که پس از گذشت دو سال از لازم الاجراء شدن این قانون صادر می شوند، تسویه چک، صرفا در سامانه تسویه چک (چکاوک) طبق مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه و در وجه دارنده نهائی چک، براساس استعلام از سامانه صیاد انجام خواهد شد و در صورتی که مالکیت آنها در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، مشمول این قانون نبوده و بانک ها مکلفند از پرداخت وجه آنها خودداری نمایند…»

این بند قانونی، سنگ بنای تمامی بحث های مربوط به چک های ثبت نشده است. خیلی شفاف می گوید اگر چک ثبت نشود، بانک هیچ مسئولیتی برای پرداخت آن ندارد و اصلاً مشمول قانون صدور چک هم نمی شود. اینجاست که داستان سند تجاری و سند عادی حسابی پررنگ می شود.

فرق چک ثبت شده با چک ثبت نشده: سند تجاری یا عادی؟

اساساً، چک یک سند تجاری است، اما وقتی پای ثبت در سامانه صیاد به میان می آید، ورق برمی گردد. اگر چکی در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، دیگر آن مزایای خاص سند تجاری را ندارد و در حد یک سند عادی تنزل پیدا می کند. اجازه بدهید این تفاوت را کمی جزئی تر بررسی کنیم:

چک به عنوان سند تجاری (Registered Checks)

اگر چک شما در سامانه صیاد ثبت و تایید شده باشد، حسابی دستتان پر است. مزایای این نوع چک ها عبارتند از:

• قابلیت اجرایی مستقیم: می توانید از طریق اجرای ثبت، بدون نیاز به حکم دادگاه، برای وصول آن اقدام کنید.
• شکایت کیفری: در صورت برگشت خوردن چک، می توانید شکایت کیفری از صادرکننده مطرح کنید و مجازات هایی مثل زندان برای او در نظر گرفته می شود.
• قابلیت ظهرنویسی: به راحتی می توانید چک را به شخص دیگری منتقل کنید (ظهرنویسی).
• امکان تامین خواسته بدون تودیع خسارت: یعنی می توانید قبل از صدور حکم نهایی، اموال صادرکننده را توقیف کنید تا از فرار او جلوگیری شود، بدون اینکه لازم باشد خودتان پولی به عنوان ضمانت به دادگاه بدهید.

چک ثبت نشده به عنوان سند عادی (Unregistered Checks)

اما اگر چک شما در سامانه صیاد ثبت نشده باشد، متاسفانه تمامی این مزایای جذاب را از دست می دهید. در این حالت:

• عدم امکان طرح شکایت کیفری: خبری از مجازات زندان و این حرف ها نیست. صادرکننده چک ثبت نشده، از این بابت جرمی مرتکب نشده است.
• عدم امکان تقاضای صدور اجراییه از طریق اجرای ثبت: نمی توانید مستقیماً به اجرای ثبت بروید و باید حتماً از طریق دادگاه اقدام کنید.
• عدم امکان مراجعه به ظهرنویسان: اگر چک شما چندین بار دست به دست شده باشد، فقط می توانید از خود صادرکننده چک شکایت کنید، نه از کسانی که آن را به شما ظهرنویسی کرده اند. (این نکته با تاکید بر رای وحدت رویه اخیر دیوان عالی کشور بسیار مهم است.)
• عدم امکان مسدودسازی حساب های صادرکننده از طریق بانک: بانک اصلاً چک شما را به رسمیت نمی شناسد که بخواهد حساب صادرکننده را مسدود کند.
• عدم صدور گواهی عدم پرداخت: وقتی چک به بانک ارائه شود، بانک از پرداخت وجه آن خودداری کرده و گواهی عدم پرداخت (همان برگشتی) را صادر نمی کند. این یعنی اصلاً مدرکی برای اثبات برگشت خوردن چک از دید بانک ندارید.

در واقع، چکی که ثبت نشده، از دید قانون یک برگه کاغذ عادی است که نشان می دهد کسی به شما پول بدهکار است. مثل یک دست نوشته یا یک قرارداد عادی. فقط همین!

برای اینکه تفاوت این دو نوع چک را بهتر متوجه شوید، جدول زیر را ببینید:

ویژگی	چک صیادی ثبت شده (سند تجاری)	چک صیادی ثبت نشده (سند عادی)
قابلیت اجرایی مستقیم	بله، از طریق اجرای ثبت	خیر، فقط از طریق دادگاه حقوقی
امکان شکایت کیفری	بله، برای صدور چک بلامحل	خیر، جرم کیفری نیست
امکان مراجعه به ظهرنویسان	بله	خیر (طبق رای وحدت رویه)
امکان تامین خواسته بدون تودیع خسارت	بله	خیر، نیاز به تودیع خسارت
مسدودسازی حساب صادرکننده توسط بانک	بله	خیر
صدور گواهی عدم پرداخت توسط بانک	بله	خیر (بانک از پرداخت خودداری می کند)
ماهیت حقوقی	سند تجاری	سند عادی مدنی

ثبت نکردن چک صیادی جرمه؟ خیال تان راحت، نه!

شاید این سوال برای خیلی ها پیش بیاید که آیا اصلاً ثبت نکردن چک جدید در سامانه صیاد خودش یک جرم است؟ یعنی اگر کسی عمداً چک را ثبت نکند، آیا می توانیم از او شکایت کیفری کنیم و او را به دردسر بیندازیم؟

پاسخ صریح و قاطع این است: خیر، ثبت نکردن چک صیادی، جرم کیفری محسوب نمی شود.

برای اینکه این موضوع را بهتر درک کنیم، باید به یک اصل مهم در حقوق جزایی به نام «اصل قانونی بودن جرم و مجازات» توجه کنیم. این اصل می گوید تا زمانی که یک عملی به صورت صریح و واضح در قانون به عنوان جرم شناخته نشده و مجازاتی برای آن تعیین نشده باشد، نمی توان آن عمل را جرم دانست و برای آن فرد مجازات در نظر گرفت.

ما در قانون صدور چک جدید (با اصلاحات ۱۴۰۰) و همچنین در قانون مجازات اسلامی، هیچ ماده ای پیدا نمی کنیم که بگوید «ثبت نکردن چک در سامانه صیاد، جرم است و مجازاتش فلان است». قانونگذار در مورد چک های ثبت نشده، فقط ضمانت اجرای حقوقی در نظر گرفته است، یعنی دارنده چک فقط می تواند از طریق دعوای حقوقی برای مطالبه وجه آن اقدام کند و دیگر خبری از شکایت کیفری، زندان یا مجازات های دیگر برای صادرکننده نیست.

پس اگر کسی به شما چک ثبت نشده ای داد، می توانید برای وصول پولتان اقدام کنید، اما نمی توانید با اتهام جرم ثبت نکردن چک او را به دادگاه کیفری بکشانید. تنها راه، همانطور که گفتیم، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه سند عادی است.

قدم به قدم برای مطالبه پول چک ثبت نشده: تنها راه چاره

خب، حالا که فهمیدیم چک ثبت نشده سند عادی محسوب میشه و راه شکایت کیفری هم نداره، تنها راه پیش روی ما طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه سند عادی در دادگاه های حقوقی است. این فرآیند شاید کمی طولانی تر از شکایت از یک چک ثبت شده باشه، اما غیرممکن نیست. بیایید قدم به قدم ببینیم باید چطور عمل کنیم:

گام صفر: پیشگیری بهتر از درمان!

قبل از اینکه سراغ راه حل های قانونی برویم، همیشه یادمان باشد که پیشگیری از بروز مشکل، بهترین کار است.

• حیاتی ترین گام: استعلام و تایید چک قبل از دریافت!

  مهم ترین کاری که باید بکنید این است که قبل از قبول کردن هر چک صیادی، از ثبت شدنش در سامانه مطمئن شوید. برای این کار، می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

  • اپلیکیشن های بانکی: اکثر بانک ها اپلیکیشن های موبایلی دارند که از طریق آن ها می توانید چک صیادی را استعلام و تایید کنید.
  • وب سایت بانک مرکزی: سامانه صیاد بانک مرکزی هم این امکان را به شما می دهد.
  • سامانه های پرداخت مثل آپ یا ۷۲۴: این برنامه ها هم گزینه ای برای استعلام و تایید چک صیادی دارند.

  حتماً بعد از استعلام و مطمئن شدن از ثبت چک، اقدام به تایید آن در سامانه کنید. این کار فقط چند دقیقه وقت شما را می گیرد اما از کلی دردسر در آینده جلوگیری می کند.

• تلاش برای مذاکره:

  اگر با یک چک ثبت نشده مواجه شدید، قبل از هر اقدام قانونی، سعی کنید با صادرکننده چک صحبت کنید. شاید بتوانید او را متقاعد کنید که چک را در سامانه ثبت کند یا یک چک صیادی جدید و ثبت شده به شما بدهد. گاهی اوقات این مشکل از روی ناآگاهی پیش می آید و با کمی گفتگو حل می شود.

تنها مسیر قانونی: طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه سند عادی

اگر راه مذاکره به جایی نرسید و نتوانستید مشکل را دوستانه حل کنید، چاره ای جز طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه سند عادی ندارید. ماهیت این دعوا به این صورت است که شما به دادگاه ثابت می کنید که صادرکننده چک، مبلغی را به شما بدهکار است و این چک، سند اثبات این بدهی است. در این دعوا، شما (دارنده فعلی چک) خواهان پرونده هستید و صادرکننده چک، خوانده پرونده محسوب می شود.

مراحل عملی طرح دعوا در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دادگاه

مرحله اول: ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا

اولین و شاید مهم ترین قدم برای هرگونه اقدام حقوقی در ایران، داشتن حساب کاربری در سامانه ثنا است. بدون ثنا، نمی توانید دادخواست ثبت کنید یا از روند پرونده تان باخبر شوید. می توانید هم به صورت آنلاین از طریق وب سایت ثنا یا با مراجعه حضوری به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، برای ثبت نام و احراز هویت اقدام کنید. این کار نسبتاً ساده است و معمولاً همان روز انجام می شود.

مرحله دوم: تنظیم دادخواست مطالبه وجه سند عادی

اینجا قلب ماجراست! شما باید یک دادخواست حقوقی تنظیم کنید. نگران نباشید، قرار نیست یک حقوقدان شوید. اجزای اصلی دادخواست شامل:

• مشخصات کامل شما (خواهان) و صادرکننده چک (خوانده).
• خواسته: یعنی چه چیزی از دادگاه می خواهید؟ (مثلاً مطالبه وجه چک به مبلغ فلان و خسارت تاخیر تادیه.)
• دلایل و مستندات: اینجا باید به اصل چک اشاره کنید و هر مدرک دیگری که ثابت می کند این پول به شما بدهکار است (مثلاً قراردادهای قبلی، پیامک ها، رسیدهای بانکی و…).
• شرح واقعه: به زبان ساده توضیح دهید که چک چطور دست شما رسیده و چرا الان می خواهید مطالبه وجه کنید.

در نگارش دادخواست، به این نکته حقوقی مهم دقت کنید که به جای چک برگشتی یا چک بلامحل، بنویسید مطالبه وجه سند عادی یا مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده.

مرحله سوم: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

بعد از اینکه دادخواست را تنظیم کردید، باید با مدارک زیر به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید:

• اصل چک صیادی ثبت نشده (خیلی مهم است که اصل چک را همراه داشته باشید.)
• کارت ملی و شناسنامه شما
• رسید ثبت نام سامانه ثنا (البته معمولاً با کد ملی شما هم احراز هویت انجام می شود.)
• هرگونه مدارک و مستندات دیگر که در دادخواست به آن ها اشاره کرده اید.

در دفتر، دادخواست شما ثبت می شود و باید هزینه های اولیه مربوط به ثبت دادخواست و تایپ و اسکن مدارک را پرداخت کنید.

مرحله چهارم: تعیین صلاحیت و ارجاع پرونده

بعد از ثبت، دادخواست شما به دادگاه مربوطه ارسال می شود. اینجا یک نکته مهم در مورد صلاحیت دادگاه ها وجود دارد:

• اگر مبلغ چک تا ۲۰ میلیون تومان باشد، پرونده به شورای حل اختلاف ارسال می شود.
• اگر مبلغ چک بیشتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، پرونده به دادگاه عمومی حقوقی ارجاع داده می شود.

نکته دیگر، صلاحیت محلی دادگاه است. معمولاً دادگاه محل اقامت خوانده (صادرکننده چک) یا محل صدور چک، صالح به رسیدگی است.

مرحله پنجم: جلسه رسیدگی و صدور رای

پس از ارجاع پرونده، وقت جلسه رسیدگی تعیین و به شما و خوانده ابلاغ می شود. در جلسه دادرسی:

• شما و صادرکننده چک فرصت دارید دفاعیات خود را ارائه دهید.
• قاضی مدارک و مستندات شما را بررسی می کند.
• اگر لازم باشد، ممکن است از شاهد یا کارشناس هم کمک گرفته شود.

در نهایت، قاضی بر اساس مستندات و دفاعیات، رای را صادر می کند. اگر حق با شما باشد، حکم به پرداخت وجه چک توسط صادرکننده داده می شود. این رای ممکن است قابل تجدیدنظرخواهی باشد، یعنی طرف مقابل می تواند به آن اعتراض کند. قابلیت تجدیدنظرخواهی بستگی به مبلغ خواسته دارد.

مرحله ششم: اجرای حکم (پس از قطعیت)

بالاخره به مرحله آخر می رسیم! وقتی رای دادگاه قطعی شد (یعنی دیگر قابل اعتراض نبود یا مدت اعتراض به پایان رسید)، می توانید درخواست صدور اجراییه از دادگاه را بکنید. با داشتن اجراییه، می توانید به واحد اجرای احکام دادگاه مراجعه کرده و پیگیر وصول پولتان شوید. در این مرحله:

• می توانید اموال و دارایی های صادرکننده (مثل حساب بانکی، ملک، ماشین) را به دادگاه معرفی کنید تا توقیف شوند.
• در صورت لزوم، می توانید درخواست ممنوع الخروجی صادرکننده را هم مطرح کنید.

این بخش، یعنی نحوه پیگیری در واحد اجرای احکام، خودش یک دنیای دیگر است و معمولاً نیاز به پیگیری و شناسایی اموال خوانده دارد.

مدارک و هزینه های ضروری مطالبه وجه

حالا که با مراحل کار آشنا شدیم، بیایید ببینیم چه مدارکی لازم داریم و چقدر باید برای شکایت از چک ثبت نشده هزینه کنیم. این ها دو بخش مهم هستند که باید از قبل آماده شان باشید تا کارتان لنگ نماند.

لیست کامل مدارک لازم

وقتی می خواهید برای شکایت از چک ثبت نشده اقدام کنید، این مدارک را حتماً آماده داشته باشید:

• کارت ملی و شناسنامه خواهان: برای احراز هویت شما (اگر شخص حقوقی هستید، شناسه ملی شرکت).
• اصل و کپی چک صیادی ثبت نشده: اصل چک برای اثبات ادعای شما ضروری است و کپی آن برای پرونده در دادگاه لازم خواهد بود.
• رسید ثبت نام سامانه ثنا: یا حداقل کد ملی خود را برای احراز هویت در دفاتر خدمات قضایی به همراه داشته باشید.
• سایر مستندات اثبات کننده طلب: هرچیزی که نشان دهد صادرکننده به شما بدهکار است و این چک بخشی از آن بدهی است. مثلاً یک قرارداد کتبی، پیامک های رد و بدل شده، رسیدهای بانکی، یا حتی شهادت شهود (اگر مورد نیاز باشد). هرچه دلایل شما محکم تر باشد، شانس موفقیتتان بالاتر می رود.

جزئیات هزینه های شکایت

هزینه های شکایت از چک ثبت نشده شامل چند بخش است که باید آنها را در نظر بگیرید:

هزینه های دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

این هزینه ها مربوط به خدماتی است که دفاتر قضایی به شما ارائه می دهند:

• هزینه ثبت دادخواست: این مبلغ برای سال جاری (مثلاً ۱۴۰۳) حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان است که ممکن است هر سال کمی تغییر کند.
• هزینه تایپ و اسکن مدارک: اگر دادخواست شما نیاز به تایپ دارد یا مدارکتان باید اسکن شود، باید هزینه های مربوط به این خدمات را هم پرداخت کنید. این مبلغ معمولاً زیاد نیست، اما جزئی از کل هزینه هاست.

هزینه دادرسی (بر اساس تعرفه قوه قضاییه)

این مهم ترین بخش هزینه است که بر اساس مبلغ چک محاسبه می شود:

• اگر مبلغ مندرج در چک تا ۲۰ میلیون تومان باشد: ۲.۵ درصد از کل مبلغ چک به عنوان هزینه دادرسی دریافت می شود.
• اگر مبلغ مندرج در چک بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد: ۳.۵ درصد از کل مبلغ چک به عنوان هزینه دادرسی دریافت می شود.

مثلاً اگر چک شما ۵۰ میلیون تومان باشد، حدوداً ۱,۷۵۰,۰۰۰ تومان (۳.۵ درصد) فقط بابت هزینه دادرسی باید پرداخت کنید. این مبلغ در ابتدای ثبت دادخواست از شما دریافت می شود.

سایر هزینه های احتمالی

علاوه بر موارد بالا، ممکن است با هزینه های دیگری هم روبرو شوید:

• حق الوکاله وکیل: اگر تصمیم بگیرید وکیل بگیرید (که در پرونده های حقوقی پیچیده بسیار توصیه می شود)، باید حق الوکاله او را هم پرداخت کنید. این مبلغ بسته به توافق شما با وکیل و پیچیدگی پرونده متغیر است.
• هزینه کارشناسی: در برخی موارد، قاضی ممکن است برای بررسی صحت و سقم چک یا امضای روی آن، دستور کارشناسی بدهد که این هم هزینه خودش را دارد.

با در نظر گرفتن این هزینه ها، می توانید با آمادگی مالی بیشتری برای مطالبه وجه چک ثبت نشده اقدام کنید. یادمان باشد که این هزینه ها در نهایت از صادرکننده چک قابل مطالبه است، اما در ابتدا باید توسط خواهان پرداخت شود.

یه نمونه دادخواست عملی (که کارتون رو راه بندازه!)

یکی از دغدغه های اصلی کسانی که می خواهند برای چک ثبت نشده شکایت کنند، این است که چطور یک دادخواست درست و حسابی بنویسند. هرچند که بهتر است برای تنظیم دادخواست با یک وکیل مشورت کنید، اما یک نمونه دادخواست مطالبه وجه چک صیادی ثبت نشده می تواند حسابی کارتان را راه بیندازد و به شما دید خوبی بدهد. این نمونه را با دقت بخوانید و می توانید با توجه به جزئیات پرونده خودتان، آن را تکمیل کنید:

به نام خدا

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی …………

با سلام و احترام؛

موضوع خواسته: مطالبه وجه یک فقره چک صیادی ثبت نشده به مبلغ ………… ریال به انضمام کلیه خسارات دادرسی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل، خسارت تاخیر تادیه و…) از تاریخ سررسید چک تا زمان اجرای کامل حکم.

مشخصات خواهان:

• نام و نام خانوادگی: ………………………..
• نام پدر: ………………………..
• کد ملی: ………………………..
• آدرس: ………………………..

مشخصات خوانده:

• نام و نام خانوادگی: ………………………..
• نام پدر: ………………………..
• کد ملی: ………………………..
• آدرس: ………………………..

دلایل و مستندات:

1. اصل یک فقره چک صیادی به شماره ………… عهده بانک ………… شعبه ………… به مبلغ ………… ریال مورخ …………
2. کارت ملی خواهان
3. سایر مدارک (مانند: قرارداد، فاکتور، پیامک ها و…)

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب خواهان در تاریخ ………… یک فقره چک صیادی به شماره ………… و مبلغ ………… ریال را از خوانده محترم دریافت نمودم. متاسفانه، به دلیل عدم ثبت این چک در سامانه صیاد توسط صادرکننده (خوانده)، بانک محترم ………… از پرداخت وجه چک و همچنین صدور گواهی عدم پرداخت خودداری نمود. با توجه به اینکه چک مزبور در سامانه صیاد به ثبت نرسیده است، لذا بر اساس ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک، این سند تجاری محسوب نگردیده و صرفاً ارزش یک سند عادی مدنی را دارد که دلالت بر بدهکاری خوانده به اینجانب دارد. علی رغم مراجعات مکرر و مذاکرات صورت گرفته، خوانده محترم از پرداخت وجه چک امتناع ورزیده است.

لذا با تقدیم این دادخواست و با عنایت به تعهد صادرکننده سند مبنی بر پرداخت وجه آن و همچنین امضای ایشان در ذیل چک، مستنداً به مواد ۱۹۸ و ۵۱۵ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی، صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ ………… ریال (وجه چک) به انضمام کلیه خسارات دادرسی، از جمله هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده)، و همچنین خسارت تاخیر تادیه از تاریخ سررسید چک تا زمان پرداخت کامل وجه، مورد استدعاست.

با تشکر و احترام

نام و نام خانوادگی خواهان: ………………………..

امضا: ………………………..

این یک نمونه کلی است. حتماً تاریخ ها، مبالغ، شماره چک و مشخصات افراد را دقیق و درست وارد کنید. اگر مدارک دیگری دارید، حتماً در قسمت دلایل و مستندات ذکر و ضمیمه کنید. هرچه دادخواست شما کامل تر و دقیق تر باشد، روند رسیدگی سریع تر پیش می رود و شانس موفقیت شما هم بیشتر می شود.

چند تا نکته مهم و آخر کلام

تا اینجا حسابی در مورد چک ثبت نشده و راه های شکایت از چک ثبت نشده صحبت کردیم. حالا می رسیم به چند تا نکته مهم که دانستنشان می تواند حسابی به شما کمک کند و البته یک جمع بندی نهایی.

اهمیت سرعت عمل در پیگیری حقوقی

در پرونده های حقوقی، سرعت عمل حرف اول را می زند. هرچه زودتر برای مطالبه وجه چک ثبت نشده اقدام کنید، شانس بیشتری برای وصول مطالبات خود خواهید داشت. چرا؟ چون در طول زمان ممکن است اموال صادرکننده چک دستخوش تغییر شود یا پیدا کردن او دشوارتر شود. پس، اگر چکی دستتان دارید که در سامانه صیاد ثبت نشده، معطل نکنید و پیگیری را به تاخیر نیندازید.

امکان درخواست خسارت تاخیر تادیه و نحوه محاسبه آن

خوشبختانه، حتی در مورد چک های ثبت نشده که به عنوان سند عادی مطالبه می شوند، شما می توانید خسارت تاخیر تادیه (یعنی خسارت ناشی از دیرکرد پرداخت پولتان) را از دادگاه مطالبه کنید. این خسارت از تاریخ سررسید چک تا زمان پرداخت کامل وجه توسط صادرکننده محاسبه می شود. نحوه محاسبه آن بر اساس نرخ تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی است و دادگاه خودش این مبلغ را بر اساس شاخص بانک مرکزی محاسبه و در حکم قید می کند.

توصیه اکید به مشورت با وکیل متخصص

با اینکه ما سعی کردیم تمام جزئیات نحوه شکایت از چک ثبت نشده را برایتان باز کنیم، اما هر پرونده حقوقی پیچیدگی های خاص خودش را دارد. مخصوصاً اگر مبلغ چک بالا باشد یا وضعیت صادرکننده مبهم باشد، مشورت با یک وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری، می تواند بهترین تصمیم باشد. وکیل با تجربه خود، می تواند با دقت پرونده شما را بررسی کند، بهترین استراتژی را پیشنهاد دهد، دادخواست را به صورت حرفه ای تنظیم کند و در جلسات دادگاه از حق شما دفاع کند. این کار می تواند شانس موفقیت شما را به طور چشمگیری افزایش دهد.

چه کنیم اگر صادرکننده اموال شناخته شده ای نداشته باشد؟

یکی از بزرگترین نگرانی ها در پرونده های حقوقی، زمانی است که صادرکننده چک اموال و دارایی های مشخصی نداشته باشد که بتوان آن ها را توقیف کرد. در این شرایط، وصول مطالبات ممکن است با چالش هایی روبرو شود. اما این به معنی ناامیدی نیست. حتی اگر در ابتدا اموالی پیدا نشود، حکم دادگاه همیشه معتبر است و هر زمان که صادرکننده مالی به دست آورد، می توانید برای وصول طلب خود اقدام کنید. در برخی موارد، امکان جلب صادرکننده (در صورت اثبات اعسار یا عدم توانایی پرداخت) هم وجود دارد که البته این موضوع هم پیچیدگی های قانونی خود را دارد و باید با وکیل مشورت شود.

نتیجه گیری

پس، اگر به طور خلاصه بخواهیم بگوییم، چک ثبت نشده در سامانه صیاد، به دلیل عدم رعایت قانون جدید، دیگر مزایای یک سند تجاری را ندارد و بانک ها هم موظفند از پرداخت وجه آن خودداری کنند. نکته مهم تر اینکه ثبت نکردن چک، جرم کیفری نیست و نمی توانید از طریق شکایت کیفری آن را پیگیری کنید. تنها راه پیش روی شما، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه سند عادی علیه صادرکننده چک در دادگاه است.

این فرآیند شامل ثبت نام در سامانه ثنا، تنظیم دقیق دادخواست، ثبت آن در دفاتر خدمات قضایی و طی کردن مراحل دادرسی در دادگاه می شود. فراموش نکنید که قبل از دریافت چک، حتماً از ثبت و تایید آن در سامانه صیاد مطمئن شوید تا دچار این مشکلات نشوید. اما اگر به هر دلیلی با چک ثبت نشده مواجه شدید، با آگاهی از حقوق خود و طی کردن مسیر قانونی صحیح، می توانید پولتان را مطالبه کنید. سرعت عمل، جمع آوری مدارک کامل و در صورت لزوم، مشاوره با یک وکیل متخصص، کلید موفقیت شما در این مسیر خواهد بود. پس با اعتماد به نفس و آگاهی کامل، پیگیر حقوق خودتان باشید!