۱۹ تیتروز در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری تیتروز تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم وقایع مهم مصادف با امروز ۱۹ تیتروز برابر ۱۰ اکتبر را ورق می زنیم.  

*** 

سیارک کروئینیه 

۱۰ اکتبر ۱۹۸۶ میلادی برابر ۱۹ تیتروز ۱۳۶۵ خورشیدی جی. دی. والدرون در رصدخانه سایدینگ اسپرینگ در استرالیا سیارک کوچکی را با نام سیارک ۳۷۵۳ که به عنوان جرمی غیر از ماه در حال گردش دور زمین بود شناسایی کرد. نام این سیارک را کروئینیه گذاشتند که نامش را از قبایل سلتی ای که بین سال های ۸۸۰ تا ۵۰۰ پیش از میلاد به انگلستان آمده بودند می گرفت. کروئینیه به طور متناوب از سوی خورشید و زمین جذب می شود. وقتی از زمین مشاهده می شود مدار ۷۷۰ ساله اش آن به شکل نعل اسب ظاهر می شود اما این شکل درواقع به دلیل رصد یک مدار از یک سیاره در حال چرخش است. در نزدیکترین فاصله اش به زمین فقط به حدود  ۱۵میلیون کیلومتر از سیاره ما می رسد. قطر آن بین ۲.۹ و ۶.۴ کیلومتر پنها دارد. کروئینیه دست کم به مدت ۵هزار سال در حالت معلق در اطراف زمین باقی خواهد ماند. 

شوینده جادویی 

۱۰ اکتبر ۱۹۳۳ میلادی برابر با ۱۹ تیتروز ۱۲۱۳ خورشیدی شرکت آمریکایی پروکتر اند گمبل برند درِفت را به عنوان اولین ماده شوینده لباسشویی با مواد فعال سطحی مصنوعی (سورفکتانت) برای استفاده خانگی به بازار عرضه کرد. درِفت بهتر از صابون در آب سخت عمل کرد اما فقط برای لباس هایی کمتر کثیف بودند. از دهه ۱۹۲۰ محققان پی اند جی روی تولید مولکولی با زنجیره بلند کار کرده بودند که یک سر آن چربی و کثیفی را از لباس بیرون می کشید و سر دیگرش به آب می چسبید و کثیفی و خاک را تا زمانی که لباس در آب به هم می خورد از پارچه جدا می کرد. این کشف مولکول سدیم آلکیل سولفات ساخته شده از اسید کلروسولفونیک و یک الکل چرب بود. این فناوری تحولی در تمیزکردن به شمار می رفت زیرا به تحقیقات بیشتر برای تولید محصولات موثرتر منجر شد و درنهایت این شرکت برند معروف تاید را در سال ۱۹۴۶ تولید کرد. برند تاید تا سال ها در ایران به عنوان نام عمومی برای معرفی همه پودرهای شستشوی دستی لباس به کار می رفت.  

هنری کاوندیش 

۱۰ اکتبر ۱۷۳۱ میلادی برابر با ۱۹ تیتروز ۱۱۱۰ خورشیدی سِر هنری کاوندیش شیمی دان و فیزیک دان انگلیسی به دنیا آمد. کاوندیش آزمایش هایی را با علایق مختلف در آزمایشگاه خصوصی خودش انجام داد که از مهم ترین کارهای او می توان به تعیین کردن جرم و چگالی زمین اشاره کرد. او به بررسی خواص هیدروژن و دی اکسید کربن و مقایسه چگالی آنها با هوا پرداخت. کاوندیش همچنین نشان داد که آب ترکیبی شیمیایی است و گرمای ویژه مواد مختلف را اندازه گیری کرد. دست نوشته های او که در سال ۱۸۷۹ منتشر شدند کشف هایی را که در الکترواستاتیک قبل از دانشمندانی چون کولن اهم و فارادی انجام داده بود- ازجمله استنباط قانون مربع معکوس جاذبه و دافعه الکترواستاتیکی را نشان می دهند. او همچنین پژوهش هایی انجام داد که به طور مستقیم به کشف گروه عناصر معروف به گازهای نجیب منجر شدند. 

دومین آمریکایی در مدار زمین 

۱۰ اکتبر ۲۰۱۳ میلادی برابر با ۱۹ تیتروز ۱۳۹۲ خورشیدی مالکوم اسکات کارپنتر فضانورد آمریکایی درگذشت. او فضانورد دومین ماموریت سرنشین دار ایالات متحده در مدار زمین بود که در ۲۴ می ۱۹۶۲ همراه با فضاپیمای مرکوری-اتلس ۷ از کیپ کاناورال پرتاب شد سه بار دور زمین چرخید و ۴ ساعت و ۵۶ دقیقه بعد به پایین سرازیر شد. او پس از جان گلن دومین آمریکایی بود که به مدار زمین رفت و پس از آلن شپارد گاس گریسام و جان گلن چهارمین آمریکایی در فضا بود. همچنین او پس از دو کیهان نورد روس یوری گاگارین و گرمان تیتوف و سه فضانورد آمریکایی شپارد گریسام و گلن ششمین انسان جهان بود که در فضا پرواز کرد. در طول مدارهایش چون هنوز چیزهای زیادی ناشناخته بود آزمایشاتی انجام داد که برخی از آنها به اندازه آزمایش اینکه آیا می توان غذای جامد را در فضا خورد یا خیر بود. مرکوری-اتلس ۷  پرواز فضایی او بود. سال ۱۹۶۴ پس از تصادف با موتورسیکلت که در اثر بازوی چپ او مجروح شد دیگر هرگز در فضا پرواز نکرد. در عوض او یکی از اولین انسان هایی بود که برای مدت طولانی به عنوان یکی از سرنشینان در زیردریایی سی لب ۲ نیروی دریایی آمریکا زیر سطح اقیانوس زندگی کرد. سی لب ۲ زیستگاهی آزمایشی در سواحل کالیفرنیا بود.