60 درصد از سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات محقق شده است 

در یک پژوهش بررسی شد؛

گزارش ها حاکی از آن است که در حال حاضر حدود 60 درصد از سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات محقق شده است و به نظر می رسد با تکمیل برخی از پروژه های مرتبط با اهداف شبکه ملی اطلاعات در دولت، تحقق هدف گذاری 70 درصدی در تکمیل شبکه ملی اطلاعات، هدفی در دسترس برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باشد.  

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری تیتروز، پیرو تصویب و ابلاغ بخش اول قانون بودجه سال 1403 در مجلس شورای اسلامی، بخش دوم آن که شامل جداول و جزییات درآمدها و هزینه های دولت است در 19 فروردین 1403 به مجلس شورای اسلامی وصول شد. در این راستا، حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت با ایجاد منابع درآمدی حدود 230 هزار میلیارد ریال، حدود 0/8 درصد از درآمدهای دولت را ایجاد کرده و با اعتباراتی در حدود 201 هزار میلیارد ریال، حدود 0/7 درصد از منابع بودجه عمومی دولت را صرف می کند که این موضوع بیانگر خود اتکایی و عدم وابستگی این حوزه به سایر درآمدهای دولت است.

دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، در گزارشی با عنوان «بررسی بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 کل کشور (24): وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات» آورده است که پیرو تصویب و ابلاغ بخش اول قانون بودجه سال 1403 در 27 اسفند 1402 به دولت، بخش دوم بودجه که شامل جداول و جزییات درآمد ها و هزینه های دولت است در تاریخ 19 فروردین 1403 به مجلس شورای اسلامی وصول شد. این گزارش در وهله اول به بررسی اصلی ترین جزییات ساختار بودجه حوزه فاوا با محوریت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و شرکت ها و سازمان های تابعه و مرکز ملی فضای مجازی در 6 بخش شامل ردیف های درآمدی، سنجه های عملکردی، اعتبارات دستگاه های اجرایی تابعه وزارتخانه، ردیف های متفرقه منتقل شده به جدول 7 در حوزه فاوا، طرح های تملک دارایی های سرمایه ای و بودجه شرکت های دولتی زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می پردازد. 

* منابع بودجه، شامل 4 جزء درآمدها

این گزارش مطرح می کند که به طور کلی منابع بودجه، شامل 4 جزء درآمدها، واگذاری دارایی های سرمایه ای، واگذاری دارایی های مالی و درآمد های اختصاصی دولت است. به طور تقریبی تمامی منابع مکتسبه دولت از حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات در بخش درآمد ها به میزان حدود 230 هزار میلیارد ریال از محل درآمد حاصل از مالکیت دولت در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات- حق امتیاز شبکه و جریمه عدم انجام تعهدات از سوی اپراتور های مخابراتی ایجاد می شود. 

این گزارش بیان می کند که دولت 11 سنجه عملکردی به منظور ارزیابی دستگاه های مرکزی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات ارایه کرده است که از میان آنها، 2 سنجه تحقق سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات به میزان 70 درصد و اتصال 2 میلیون نقطه از اماکن اداری، تجاری و مسکونی به تار (فیبر) نوری از جمله مهم ترین سنجه های این بخش به شمار می آیند. 

*60 درصد از سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات محقق شده است 

این گزارش ادامه می دهد که گزارش ها حاکی از آن است که در حال حاضر حدود 60 درصد از سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات محقق شده است و به نظر می رسد با تکمیل برخی از پروژه های مرتبط با اهداف شبکه ملی اطلاعات در دولت، تحقق هدف گذاری 70 درصدی در تکمیل شبکه ملی اطلاعات، هدفی در دسترس برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باشد. 

در این گزارش آمده است که، اما در رابطه با تحقق اتصال 2 میلیون نقطه از اماکن کشور به تار (فیبر) نوری به عنوان اصلی ترین وعده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت سیزدهم، ایجاد 1.5 میلیون اتصال به تار (فیبر) نوری در کمتر از 12 ماه آینده نیازمند تمهیدات جدی تر از سوی این وزارتخانه خواهد بود. هم اکنون مطابق آمار سامانه رسمی پروژه توسعه تار (فیبر) نوری، این پروژه با پیشرفت حدود 35 درصدی در بخش تعهدات پوشش، بیش از هفت میلیون خانوار را تحت پوشش تار (فیبر) نوری قرار داده است، اما از این تعداد صرفاً اندکی بیش از پانصد هزار مکان اداری، تجاری و مسکونی در حال استفاده از خدمات اتصال تار (فیبر) نوری به شیوه های مختلف هستند. 

* تراز مثبت بین درآمد ها و اعتبارات دولت در بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات

این گزارش توضیح می دهد که نکته مثبت در رابطه با بودجه بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات، تراز مثبت بین درآمد ها و اعتبارات دولت در این بخش است که این موضوع نشان دهنده عدم وابستگی حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور به سایر منابع درآمدی دولت به منظور پوشش هزینه های خود است. درآمد های این حوزه برای سال آینده در حدود 230 هزار میلیارد ریال برآورد می شود و مجموع اعتبارات تخصیص یافته به این بخش (مشتمل بر اعتبارات هزینه ای، تملک دارایی سرمایه ای و اختصاصی) حدود 201 هزار میلیارد ریال است. 

در این گزارش بیان می شود که ساماندهی ردیف های متفرقه و امکان انتقال آنها به ردیف های ذیل دستگاه های اصلی یکی از ویژگی های برجسته ذکر شده از سوی دولت برای بخش دوم لایحه بودجه سال 1403 بوده است. این موضوع بدان معناست که بخش عمده ای از ردیف های اعتباری متفرقه در بودجه باید در ذیل دستگاه اصلی سیاست گذار ساماندهی شده باشند. بررسی جدول 1-7 و 9 لایحه بودجه سال 1403 نشان می دهد که این موضوع در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات رعایت شده است. 

* بررسی طرح های تملک دارایی های سرمایه ای حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات

این گزارش مطرح می کند که بررسی طرح های تملک دارایی های سرمایه ای حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات نشان می دهد؛ پروژه های:1. توسعه زیرساخت های شبکه ملی اطلاعات، 2. تامین منابع صندوق توسعه شبکه فیبر نوری، 3. توسعه زیرساخت های یکپارچه ابری و خدمات دولت هوشمند، 4. تکمیل زیرساخت های اطلاعاتی شبکه ملی اطلاعات، 5. توسعه زیرساخت فناوری های نوین بخش ارتباطات و فناوری اطلاعات، 6. توسعه زیرساخت های فضایی و 7. توسعه متوازن منطقه ای خدمات حوزه فاوا، اصلی ترین عناوین طرح های تملک دارایی های سرمایه ای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به شمار می آیند که بیش از 75 درصد اعتبارات تملکی این وزارتخانه را به خود اختصاص می دهند. 

این گزارش ادامه می دهد که بودجه شرکت های دولتی زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نشان می دهد؛ تعداد 6 شرکت ذیل وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات فعالیت می کنند و مجموع درآمد های آنها در سال 1403 بالغ بر 338 هزار میلیارد ریال برآورد شده است. از این مبلغ بیش از 305 هزار میلیارد ریال هزینه شرکت های مذکور خواهد بود. 

این گزارش با پیشنهاد اصلاح ردیف 43 از شماره طبقه بندی 530000 در جدول 9 لایحه (صفحه 78) با عنوان «حمایت از تولید گوشی های هوشمند داخلی» توضیح می دهد که در این ردیف مرجع و متولی هزینه کرد اعتبارات این ردیف مشخص نشده است. طبق بند «19» از ماده (5) سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات (مصوب شورای عالی فضای مجازی – سال 1401)، حمایت از تولید گوشی تلفن های همراه هوشمند داخلی برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت است؛ اما طبق بند «17» ایجاد سیستم عامل داخلی برای تلفن همراه برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است؛ لذا برای تحقق وظایف دو وزارتخانه مذکور در زمینه حمایت از تولید گوشی تلفن های همراه هوشمند داخلی، پیشنهاد می شود اعتبارات این ردیف بین وزارتخانه های صنعت، معدن و تجارت و ارتباطات و فناوری اطلاعات تقسیم شود. 

این گزارش پیشنهاد می دهد که عنوان ردیف 43 از شماره طبقه بندی 530000 در جدول 9 لایحه (صفحه 78) به صورت زیر اصلاح شود: «حمایت از تولید گوشی های هوشمند داخلی (3000 میلیارد ریال سهم وزارت صنعت، معدن و تجارت و 2000 میلیارد ریال سهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات)».

این گزارش با ارایه پیشنهاد اصلاح ردیف 75 از شماره طبقه بندی 550000 در جدول 9 لایحه (صفحه 81) با عنوان «طرح های پیشران دانش بنیان با اولویت حوزه های هوش مصنوعی، کوانتوم، میکروالکترونیک و… (5000 میلیارد تومان سهم معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور، 2000 میلیارد تومان سهم وزارت صنعت، معدن و تجارت)»، توضیح می دهد که در ماده (66) برنامه هفتم مصوب مجلس، وظایف متعددی در زمینه توسعه زیرساخت های اقتصاد رقومی (دیجیتال) و زیرساخت های ذخیره سازی و پردازش سریع برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گذاشته شده است. این زیرساخت ها به عنوان پیشران توسعه هوش مصنوعی و سایر طرح های دانش بنیان حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات محسوب می شوند؛ لذا پیشنهاد می شود؛ بخشی از اعتبارات این ردیف به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز تخصیص داده شود. 

این گزارش مطرح می کند که عنوان ردیف 75 از شماره طبقه بندی 550000 در جدول 9 لایحه (صفحه 81) به صورت زیر اصلاح شود: «طرح های پیشران دانش بنیان با اولویت حوزه های هوش مصنوعی، کوانتوم، میکروالکترونیک و… (4000 میلیارد تومان سهم معاونت علمی و فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور، 1000 میلیارد تومان سهم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، 2000 میلیارد تومان سهم وزارت صنعت، معدن و تجارت)». 

متن کامل گزارش را اینجا بخوانید.