از سفرِ کیسینجر تا سفرِ ماسک، به امید روی کار نیامدن ترامپ

هر دو سفر را می توان به نوعی در راستای تقویت روابط بین آمریکا و چین و شکستن فضای تنش آلود پدید آمده در دوران ریاست جمهوری ترامپ ارزیابی کرد، اما هرکدام با اهداف و رویکردهای متفاوت. سفر ایلان ماسک بیشتر با انگیزه – ظاهراً شخصی، اما در مجموع مرتبط با منافع هر دو کشور – توسعه فناوری و تجارت میان دو کشور انجام شد در حالی که سفر هنری کیسینجر بیشتر جنبه دیپلماتیک و تاریخی داشت و شاید بتوان آن را یک سفر نمادین برای پاسداشت دستاوردهای دیپلماتیک صلح آمیز و تاکید بیشتر بر اهمیت روابط دوجانبه دو ابرقدرت بزرگ دنیا دانست.

 سفر ایلان ماسک، در واقع ادامه منطقی موضعِ قبلی او در مخالفت با تحریم های تجاری آمریکا علیه چین در دوره دونالد ترامپ است. همان طور که کوین راد، نخست وزیر اسبق استرالیا در کتاب خود با نام «جنگ قابل اجتناب» نوشته است، ایلان ماسک به همراه عده دیگری از جمله رکس تیلرسون وزیر خارجه وقت آمریکا، گری کوهن مدیر شورای اقتصاد ملی و جیمی دیمون از جی پی مورگان چیس، از مخالفان اصلی سیاست های تجاری ضد چین ترامپ بوده اند.

از این منظر ماسک، که در گذشته به عنوان یکی از منتقدان سیاست های سخت گیرانه ترامپ علیه چین شناخته می شد، با این سفر نشان داد که همچنان بر اهمیت روابط تجاری باز و همکاری های بین المللی با پکن تاکید دارد.

در دوره ریاست جمهوری ترامپ، روابط بین آمریکا و چین با تنش های زیادی مواجه بود، به ویژه در زمینه های تجارت و امنیت. ترامپ اغلب به سیاست های تجاری چین انتقاد می کرد و نهایتاً با توسل به شعار «جداسازی اقتصادی» هم تعرفه های سنگینی را بر کالاهای چینی وضع کرد و هم برخی از شرکت های بزرگ فناوری چین از جمله هوآوی را تحریم کرد که منجر به یک جنگ تجاری آشکار بین دو کشور شد. این اقدامات باعث شد که روابط دو کشور به سردی بگراید.

کوین راد در کتاب «جنگ قابل اجتناب» در خصوص رویکرد تهاجمی ترامپ نسبت به چین می نویسد: ترامپ در مبارزات انتخاباتی خود می گفت: “ما چین را به دلیل معاملات بد تجاری خود به کشوری ثروتمند تبدیل کرده ایم” و “چین در حال مکیدن و خشک کردن ما است. دارند پول ما را می گیرند. کار ما را می گیرند ما چین را با آنچه از ما بیرون کشیده اند بازسازی کرده ایم. » او به جمعیت طرفدارانش گفت: «ما برتری اقتصادی فوق العاده ای بر چین داریم. ما قدرت فوق العاده ای داریم. و این قدرت تجارت است.»

باوجود این که در بیشتر عمر دولت دموکرات ها در رویه های باقی مانده از زمان ترامپ تلطیف محسوسی صورت نگرفته، به نظر می رسد که دموکرات ها قصد تشدید این رویه را نیز نداشته اند. در این میان تلاش های عقلای دو طرف در هر دو کشور مبنی بر رفع تنش ها و از سرگیری و تقویت مناسبات تجاری و دیپلماتیک در جریان بوده است.

از این رو سفرهای انجام شده متقابل سیاستمداران و بازرگانان به دو کشور که در میان آن ها دو نمونه کیسینجر و ماسک برجسته شده اند را می توان در ادامه همین تلاش ها برای بازسازی و تقویت ارتباطات و همکاری ها بین دو کشور ارزیابی کرد که شاید نشانه ای از یک تغییر رویکرد در سیاست خارجی آمریکا باشد. این تغییرات می توانند نشان دهنده یک دوره جدید در روابط سیاسی ـ تجاری آمریکا و چین قلمداد شوند که بر همکاری و تعامل بیشتر به جای تنش و جداسازی بیشتر تاکید دارند.

 البته همه این ها با این فرض و امید انجام می شود که در انتخابات ریاست جمهوری پیش روی آمریکا مجدداً دونالد ترامپ روی کار نیاید و الا همان طور که کوین راد در کتابش «جنگ قابل اجتناب» بیان کرده، تنش های سیاسی و تجاری میان دو کشور ممکن است وارد اشکال جدی تر و خطرناک تری شود.

4949