نگاهی به انتخابات پارلمانی سوریه/ آشتی ملی رقم می خورد؟

رسول سلیمی: بشار اسد، رییس جمهور سوریه به تازگی فرمانی صادر کرده که تاریخ انتخابات پارلمانی سوریه را تعیین می کند. رییس جمهور سوریه تاریخ برگزاری انتخابات پارلمانی این کشور را برای روز دوشنبه 15 ژوییه 2024 (25 تیرماه 1403) تعیین کرده است. بر اساس قانون اساسی سوریه، اعضای پارلمان از طریق انتخابات ملی و مستقیم انتخاب می شوند و برای یک دوره چهار ساله، از سال 2012 می توانند برای انتخابات تعیین شده توسط ریاست جمهوری نامزد شوند و از سال 1990 این پارلمان دارای 250 کرسی است و طبق قانون اساسی، حداقل نیمی از انها نامزد کارگران و کشاورزان هستند …

بر اساس فرمان صادر شده اعضای مجلس خلق که به هر یک از بخش کارگران و کشاورزان و بقیه بخش مردم اختصاص داده شده، بر اساس حوزه های انتخاباتی برای هر استان، از 14 استان سوریه، که تعداد اعضای ان 250 است، از جمله 127 برای بخش کارگران و کشاورزان و 123 نفر از بقیه مردم تعیین می شود. بر اساس قانون اساسی سوریه، تعداد اعضای مجلس خلق محدود به یک نفر نیست و این به رییس جمهور رژیم سوریه بر اساس فرمان صادر شده توسط او بستگی دارد و تصویب 250 عضو، یک سنت است که از زمان انتخابات 1990 گرفته شده است، به شرطی که حداقل نیمی از اعضای ان کارگران و کشاورزان باشند، همانطور که در قانون اساسی 2012 تصریح شده است.

انتخابات مجلس خلق سوریه در تابستان امسال در مناطق تحت کنترل دولت بشار اسد برگزار خواهد شد. فضای سیاسی در سوریه از زمان انتخابات 2020 بدون تغییر باقی مانده ونظرسنجی ها دوباره در پس زمینه اوارگی گسترده مردم، درگیری های ناتمام برگزار خواهد شد. همزمان کمیسیون مستقل عالی انتخابات اداره خودمختار شمال و شرق سوریه (AANES) انتخابات شوراهای شهرداری را در 30 می امسال (10 خرداد 1403) اعلام کرد و ایا این انتخابات با انتخابات مجلس قانونگذاری AANES دنبال خواهد شد، مشخص نیست.

در شمال غربی سوریه، شورای عمومی تشکیل کمیته عالی انتخابات را برای سازماندهی انتخابات اعلام کردند و نتایج این انتخابات، تعیین کننده چگونگی راه اندازی حکومت در سال های آینده سوریه خواهد بود. چه آنکه در مورد اینکه روند انتخابات در شمال شرقی و به ویژه در شمال غربی سوریه چگونه خواهد بود، اطلاع چندانی در دست نیست.

اگرچه انتخابات پارلمانی هر چهار سال یکبار برگزار می شود؛ اما حزب بعث سوریه در انتخابات ای گذشته پیروز اکثریت 250 کرسی پارلمان بوده است. این در حالی است که ساکنان مناطق خارج از کنترل دولت سوریه و میلیون ها پناهنده در خارج از کشور نمی توانند رای دهند. گرچه ماده هشتم قانون اساسی 2012 که بیان می کند حزب بعث، “حزب پیشرو جامعه و دولت” است، لغو شده اما نمایندگان وابسته به حزب بعث در مجلس خلق به طور پیوسته نسبت به دوره های قانونی قبلی از سال 2003 افزایش یافته اند.

چه آنکه قطعنامه 2254 شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال 2015 انتخابات در سوریه را در چارچوب گسترده تری از یک راه حل سیاسی مذاکره شده برای درگیری می بیند. با این حال، این ششمین انتخابات سوریه از زمان تصویب قطعنامه 2254 شورای سازمان ملل متحد خواهد بود. برای این منظور، حزب بعث سوریه قرار است با محوریت شعار “نوسازی و ساخت و ساز”، انتخابات را دنبال کند. سخنرانی های قبلی بشار اسد در جریان انتخابات که بر “زحمتکشان” و تحسین کشورهایی همچون چین متمرکز بود، نشان دهنده روند تمرکز بیشتر و فراگیری در حکمرانی است. محوری که باید بیش از هر زمانی توسعه پایدار و بهبود استانداردهای زندگی برای همه سوری ها را نیز مدنظر قرار دهد.

آنچه در این انتخابات قابل توجه است، تمرکز بر «سیاست تبلیغاتی» حزب بعث سوریه است که به وضوح در ترکیب جدید کمیته مرکزی آن منعکس شده است. افزایش درصد علویان و اعطای کرسی های بیشتر به شهرهای ساحلی با اکثریت علوی به وضوح نشان دهنده تمایل سوریه به تحکیم قدرت سیاسی و بازسازی این کشور مبتنی بر حمایت گروه های مذهبی طایفه ای است. تمایل به تغییر در حالی مطرح می شود که سوریه پس از 13 سال درگیری ویرانگر همزمان با بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می کند و تحریم های اقتصادی غرب وضعیت اقتصادی سوری ها را تحت تاثیر قرار داده است.

ازاین رو انتخابات پارلمانی در سوریه در حالی برگزار می شود که تلاش ها برای حل این اختلافات درونی این کشور شکست خورده و آخرین دور مذاکرات بین نمایندگان دولت و مخالفان آنها در ژنو در سال 2014 تا به امروز پیشرفتی نداشته است. در همین حال دولت سوریه ماه گذشته از سفر به ژنو برای شرکت در دور نهم جلسات کمیته قانون اساسی خودداری کرد. اگرچه در سال گذشته شاهد تغییراتی در عرصه دیپلماتیک سوریه بودیم و دمشق روابط خود را با چندین کشور عربی به رهبری عربستان سعودی از سر گرفت و کرسی خود را در اتحادیه عرب مجدداً به دست اورد. در این راستا بشار اسد در نشست سران عرب در جده در ماه مه گذشته برای اولین بار در بیش از 12 سال گذشته شرکت کرد.

بشار اسد تلاش می کند دولت سوریه را به وضعیت قبل از بحران در این کشور بازگرداند. این در حالی است که مناطق وسیعی از شمال شرقی و شمال غربی خارج از کنترل او باقی مانده است و بیش از یک دهه انزوای دیپلماتیک هرگونه بازسازی این کشور را بدون کمک خارجی با وقفه چندین ساله مواجه خواهد کرد. ازاین رو به نظر می رسد جلب حمایت بین المللی در فرصت انتخابات پارلمانی این کشور، در صورت حضور جریان های مختلف سیاسی در انتخابات، زمینه ساز توسعه سوریه خواهد بود. آن چنان که لبه دیگر تیغ انتخابات آن است که بحران اختلافات سیاسی ناشی از یک دست شدن پارلمان از سوی اعضای حزب بعث به دمیده شدن آتش اختلافات سوریه منجر شود.

311213