وجود خلاءهای قانونی و فرهنگی در بحث معلولان و سالمندان

در بحث معلولیت نیز با طیف گسترده ای از انواع معلولیت ها مانند معلولین ضایعه نخاعی نابینایان و کم بینایان کم شنوا و ناشنوایان معلولین ذهنی معلولین جسمی و حرکتی بیماران روانی مزمن افراد دارای اختلال اتیسم مواجه هستیم که هرکدام بنا بر درجه معلولیت نیازهای متفاوت اما یکسانی دارند.

در کنار این مساله بحث سالمندی نیز که در استان شاهد روند روبه شد آن هستیم و جزء هفت استان پیر در کشور مطرح شده ایم لزوم توجه و تامل بیشتر متولیان امر از ادارات دولتی و ارگان ها و سازمان های فرهنگی عمرانی را می طلبد که در کنار ارائه طرح های کارشناسی شده و علمی مبنی بر پالایش و نیازسنجی مسائل و مشکلات مربوط به جامعه هدف معلولان و سالمندان از طریق فرهنگ سازی در جامعه و حتی در بین مدیران انسان های دارای معلولیت و سالمند نیز دیده شوند و با تاکید و آموزش درست و توانمندسازی آنان با ایجاد و اصلاح زیرساخت های مناسب و مناسب سازی محیط های شهری در جامعه حضور مفید و بانشاط داشته باشند.

به مناسبت روز اسکان معلولان و سالمندان خبرگزاری تیتروز نشستی با حضور معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان همدان و رئیس انجمن معلولان همدان در زمینه چالش های معلولین برگزار کرد.

نگاه به معلول و سالمند نگاه مناسبی نیست

معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان همدان با بیان اینکه نگاه به معلول و سالمند نگاه مناسبی نیست و مدیران ارشد به افراد معلول و سالمند نگاه بالا به پایین دارند در بحث مناسب سازی گفت: نیازی نیست کاری برای افراد معلول و سالمند انجام دهیم و منتی بر سر آنان بگذاریم اگر ساختمانی را مناسب سازی کنیم برای پدر و مادر خودمان و برای سالمندی خودمان اقدام می کنیم.

محمد قادری احسان پور با اشاره به اینکه مهم ترین مساله برای معلولین و سالمندان بحث مناسب سازی است و اگر از همان ابتدای اجرای طرح همه موارد درنظر گرفته می شد و مناسب سازی صورت می گرفت هزینه ای در برنداشت بیان کرد: همان اندازه که یک فرد سالم حق حضور در جامعه و استفاده از خدمات عمومی جامعه را دارد فرد معلول و سالمند هم حق دارد که متاسفانه با عدم مناسب سازی و عدم دسترس پذیری خدمات مشکلات معلولین و سالمندان را چند برابر می کنیم.

قادری با تاکید بر عدم وجود قانون در برخورد با مجوز ساخت و اختصاص مکان به مراکز پزشکی تصریح کرد: در مورد مراکز پزشکی و مطب ها نقص قانون وجود دارد که هیچکدام از مکان های اختصاص داده شده به ساختمان پزشکان و مطب ها در پیاده راه بوعلی استاندارد و قابل استفاده مناسب و دسترسی آسان برای معلولان و سالمندان نیست. 

وی ادامه داد: در بحث مناسب سازی فضای شهری نیز شهرداری با تعبیه گاردهایی برای جلوگیری از ورود موتورسوارها به پیاده راه بوعلی مسیر تردد معلولان و سالمندان را بسته است که معلول با ویلچر نمی توانند از آن مسیر پیچ وار به راحتی تردد کنند. 

قادری با اشاره به اینکه در چرخه زیست روزانه معلولان و سالمندان اخلال ایجاد کرده ایم بیان کرد: در طراحی فضای داخلی ساختمان ها و آپارتمان ها مساله نیازهای این افراد دیده نشده و در طراحی های فضای شهری نیز از آسانسور کفپوش ساختمان ها و خیابان ها پیاده رو و انتقال به سواره رو که بیشتر جوی های آب سرپوش ندارند پل های عابر پیاده وسایل حمل و نقل عمومی نامناسب مانند تاکسی اتوبوس و ون ها که فقط قول ها و وعده هایی داده شده اما تاکنون هیچکدام عملی نشده است.

معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان همدان به اجرای طرح های مناسب سازی در ساخت آپارتمان ها در همدان اشاره کرد و گفت: خوشبختانه سازمان نظام مهندسی و شهرداری در این مورد جدی تر وارد عمل شده اند و تا حدودی همراهی خوبی دارند. 

قادری با اشاره به اینکه بحث اشتغال معلولان بسیار دارای اهمیت است و به توانمندسازی آنان کمک کرده و بخشی از نیاز آنان به خدمات را رفع می کند گفت: در بحث اشتغال سال گذشته ۹۳۶ نفر از معلولان تسهیلات اشتغال دریافت کرده اند و ۱۱۲ میلیارد تومان از تسهیلات اشتغال بهره مند شده اند اما در بحث سه درصد سهم استخدام معلولان که در قانون هم آمده اجرا نمی شود و ادارات نیز با اعلام مشاغلی که مناسب حضور معلولین در به کارگیری از توانمندی های آنان نیست در بحث اشتغال معلولین همراهی نمی کنند.

معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان همدان با بیان اینکه بیشترین ضایعه نخاعی در همدان در فصل برداشت گردو صورت می گیرد گفت: در بحث معلولین ضایعه نخاعی آمار سال گذشته تعداد ۸۹۵ معلول که امسال ۳۰ نفر اضافه شده و بیشترین آمار به شهرستان تویسرکان اختصاص دارد.

وجود خلاء فرهنگی در بحث معلولین و سالمندان

مدیرعامل جامعه معلولین استان همدان با اشاره به هدف تشکیل تشکل های معلولین جهت آموزش معلولین با حقوق خود شرایط اجتماعی و توانمندی های خود بیان کرد: از زمان تاسیس جامعه معلولین ایران سعی بر این بوده تا در حوزه معلولین فرهنگ سازی را گسترش دهد اما همچنان خلاء فرهنگی در حوزه معلولین وجود دارد و بسیاری از مشکلات حل نشده باقی مانده که خلاء فرهنگ در جامعه است.

محمدعلی افشاری  با بیان اینکه در طرح های ساختمان سازی و پروژه های ساخته شده معلولین دیده نمی شوند تاکید کرد: این امر نشان از خلاء فرهنگی است و اگر آموزش ها به صورت مستمر انجام می شد و متولیان امر مانند شهرداری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی صدا و سیما آموزش و پرورش اهداف فرهنگی خود را به نحو احسن به انجام می رساندند در شرایط حاضر با چالش های کمتری رو به رو بودیم. 

افشاری ادامه داد: بار تمام بی فرهنگی ها بر گردن بهزیستی افتاده و تاوان تمام کم و کاستی سازمان های دیگر را می دهد و این در حالی است که معلول هم مانند افراد عادی است فقط نیازهای متفاوتی دارد و بهزیستی تا حدی می تواند معلولین را حمایت کند افزود: ۱۰ درصد از جامعه را معلولین تشکیل می دهند که بالای هشت میلیون نفر در کشور را شامل می شوند و در آمار بهزیستی کشور تعداد سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر که با تشخیص کمیسیون های تشخیص معلولیت برای آنان پرونده تشکیل شده است و این تعداد رقم کمی نیست. 

وی با اشاره به اینکه در این سال ها تشکل ها به این نتیجه رسیدند که دولت و سازمان ها در رفع مشکلات معلولین کاری از دستشان برنمی آید و باید پیگیری کنند تا قوانین اصلاح شوند گفت: قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در سال ۸۳ به صورت طرح در مجلس به تصویب رسید اما برای این طرح بودجه ای در نظر گرفته نشده بود و ۱۳ سال طول کشید تا سال ۹۶ که مجدد با کمک سازمان بهزیستی و تشکل ها اصلاح و به صورت لایحه به مجلس داده شد که در حال حاضر از ۳۴ ماده این قانون ۳۰ درصد هم به اجرا نرسیده و بودجه ای هم برای آن اختصاص داده نشده است و نتیجه این است که قوانین معلولین اجرا نمی شود.

افشاری تاکید کرد: مهم ترین ماده قانونی این قانون بحث مناسب سازی و ماده ۲۷ است که دولت موظف است به تمامی معلولین شدید و خیلی شدید که توانایی کار کردن ندارند طبق قانون کار مستمری پرداخت کند؛ اما مستمری هایی که در حال حاضر از بهزیستی پرداخت می شود بنا بر بودجه ای که دارد یک دهم قانون کار نیز نیست و جوابگوی هزینه های زندگی معلولین نیست و بیشترین اعتراضات درباره همین ماده ۲۷ است و تعداد استفاده کنندگان از این ماده ۲۷ در سطح کشور ۵۰۰ هزار نفر در کشور هستند. 

وی با بیان اینکه در بحث مناسب سازی که مهم ترین بخش از این قانون است اعتقاد داریم که اگر معلولین توانمند شوند و شرایط حضور در جامعه را داشته باشند و توانایی کار کردن به آنان داده شود می توانند بسیاری از مشکلات خود را رفع کنند ادامه داد: ماده ۲ قانون حمایت از معلولین تمامی سازمان های دولتی غیر دولتی تجاری مسکونی و هر جایی که معلول در آن رفت و آمد دارد باید به نحوی آماده سازی مناسب سازی و متناسب سازی شود که معلولین بتوانند به راحتی بدون کمک ازدیگران از آن استفاده کنند مانند کف پوش ها بالابرها سرویس های بهداشتی صندلی ها و سکوها نورپردازی برای استفاده کم بینایان و… که اگر این موارد در سطح جامعه اجرا می شد و این دیدگاه در همه جا وجود داشت معلولین برای انجام کارهای خود نیازی به دیگران نداشتند و براحتی تردد می کردند.

افشاری چالش اجرا نشدن طرح های معلولان و سالمندان را فرهنگ و فرهنگ سازی دانست و گفت: در سطح استان مراکزی داریم که مرکز توانپزشکی توانبخشی و فیزیوتراپی کلیلنیک است اما معلول برای دستیابی و استفاده از خدمات آن باید از پله بالا یا پایین برود که نشان دهنده این است که طرح ها اجرا می شود اما فرهنگ استفاده از آن دیده نمی شود که این چالش فرهنگی وجود دارد و سالیان سال است که مصاحبه هایی انجام شده اما هنوز به آن شکل که باید جا نیافتاده و در سطح جامعه فرهنگ سازی نشده است.

مدیرعامل جامعه معلولین استان همدان اولویت در بحث توانمندسازی توسط سازمان های مردم نهاد را در بحث آموزش معلولین و فراهم ساختن بستر آموزش توسط معلولین به هم نوع خود عنوان کرد و گفت: اهمیت بحث توانمندسازی معلولین در این است که آموزش ببینند که از شرایط خود بهترین استفاده را بکنند و اولویت این است که معلولین از محیط خانه بیرون آورده شوند و در اجتماع قرار بگیرند و به سمت خودکفایی و اشتغال بروند و امور فرهنگی و هنری و حقوقی معلولین را پیگیری کنند و خودشان مطالبه گر خواسته های خود باشند.

افشاری با اشاره به تصویب قانون جامع معلولین کشور و تشکیل ستاد مناسب سازی و برگزاری دو جلسه طی چهار سال گذشته بیان کرد: نسبت به ۲۰ سال قبل وضعیت مناسب سازی و فرهنگ سازی دیده شدن معلولین ایجاد شده رو به رشد بوده است اما بعضی سازمان ها و ادارات که طبق قانون باید ساختمان های ادارات را مناسب سازی می کردند در انجام این کار کوتاهی کرده اند مانند آموزش و پرورش که بیشترین مراجعه کننده معلولین به این سازمان است و بدترین شرایط مناسب سازی را دارد و در سطح استان و شهرستان نیز مدارس مناسب سازی نشده اند و نشان دهنده این است که هنوز به آن اهداف موردنظر نرسیده ایم.

وی در بحث حوزه شهری نیز گفت: چالش های فضای شهری برای معلولین در بحث اتوبوس رانی و اختصاص اتوبوس های مناسب سازی شده نبود فرهنگ رفتار با معلولین از طرف رانندگان ون ها و تاکسی ها ساختمان ادارات پل های عابرپیاده که به صورت جزیی انجام شده اما فرهنگ شهروندی استفاده از پل های عابرپیاده که به آن آسیب می زنند انجام نشده و… از مواردی است که استفاده از خدمات شهری را برای معلولین سخت و دشوار می کند. 

افشاری یکی از موانع و چالش های بزرگ در بحث معلولین را دانشگاه علوم پزشکی دانست و گفت: مانع علوم پزشکی برای معلولین در اشتغال و دادن مجوز به مجتمع های پزشکی است که زیربار بحث مناسب سازی نمی رود و و پزشکان را در اولویت قرار می دهد و جامعه هدف را مورد توجه قرار نمی دهد.

وی با بیان اینکه متولیان استان پشتیبان بهزیستی و معلولین نیستند و هدفشان فقط تامین سلامت جامعه و مردم است و این در حالی است که آسیب های اجتماعی در بحث معلولین روبه افزایش است تاکید کرد: بیمارستان شهید بهشتی را از اختیارات اداره کل بهزیستی خارج کردند و بیمارستانی که وقف معلولان بوده و بزرگترین خدمات توانبخشی و توانپزشکی در این بیمارستان به معلولان شهر همدان و غرب کشور ارائه می شد در حال حاضر هیچ خدماتی ارائه نمی شود و تجهیزات لازم برای معلولین نیز که در بیمارستان شهید بهشتی ساخته می شد نیز از بین رفته است برای اینکه درآمدزایی بیشتری برای دانشگاه دارد و در حال حاضر معلولین هیچ مأمنی ندارند.

به گزارش تیتروز در بحث معلولان و سالمندان نیازمند ایجاد قانون و فرهنگ سازی و تشکیل کارگروه اجرای قانون افراد دارای معلولیت هستیم که مجموعه استان و اقدامات انجام شده برای معلولان رصد و پیگیری شود و از سوی دیگر لزوم وجود مشاور معلول و سالمند در کنار استاندار برای نیازسنجی و پالایش و ارائه طرح های مناسب سازی و متناسب سازی معلولان و سالمندان دیده می شود اما به دلیل اینکه مدیران ارشد و متولیان امر استان؛ معلولان و سالمندان را شهروند درجه دو حساب می کنند و لزوم توجه به مسائل آنان هنوز به صورت فرهنگ نهادینه نشده اقدامات جدی صورت نمی گیرد.

پایان خبر تیتروز