تاریخ دقیق شب های سفید سنت پترزبورگ و تورهای آن : وقتی خورشید خوابش نمی برد!

یادتان هست اولین باری که اسم شب های سفید سنت پترزبورگ به گوشتان خورد؟ من که خوب یادم است. انگار داشتم قصه ای از هزار و یک شب می شنیدم. شهری که شب هایش مثل روز روشن است؟ مگر می شود؟ همین کنجکاوی کودکانه بود که سال ها بعد من را با یک کوله پشتی و قلبی پر از هیجان راهی یکی از زیباترین شهرهای جهان کرد. می خواهم شما را هم با خودم به این سفر ببرم نه فقط با کلمات بلکه با حس و حالی که آن شب های جادویی در رگ هایم دواند. سفری به دل روشنایی بی پایان جایی که انگار زمان متوقف می شود و شهر ۲۴ ساعته بیدار و پرهیاهو است.

شب های سفید دقیقاً یعنی چه؟ قصه ی خورشیدِ کم خواب!

قبل از اینکه به تاریخ دقیق و تورها برسیم بگذارید کمی از خود این پدیده شگفت انگیز بگویم. شب های سفید یا “Beliye Nochi” به زبان روسی یک پدیده طبیعی است که در عرض های جغرافیایی بالا نزدیک به قطب شمال (و جنوب) در حوالی انقلاب تابستانی (طولانی ترین روز سال) رخ می دهد. در این دوره خورشید حتی پس از غروب هم آنقدر پایین نمی رود که آسمان کاملاً تاریک شود. در واقع خورشید فقط کمی زیر خط افق می خزد و نوری طلایی-نقره ای شبیه به گرگ ومیش طولانی آسمان را روشن نگه می دارد.

در سنت پترزبورگ که در حدود ۶۰ درجه عرض شمالی قرار دارد این پدیده به اوج زیبایی خود می رسد. تصور کنید ساعت ۱۱ شب است اما آسمان آنقدر روشن است که می توانید بدون چراغ روزنامه بخوانید! این روشنایی وهم آلود و رویایی فضایی منحصربه فرد به شهر می بخشد. انگار شهر در یک حالت خواب وبیداری دائمی فرو رفته است. ساختمان های باشکوه کانال های آب درخشان و پل های متحرک همه در این نور جادویی جلوه ای دیگر پیدا می کنند.

بالاخره کی بریم؟ تاریخ دقیق شب های سفید جادویی

این مهم ترین سوال است! کی باید چمدان ها را بست و راهی شد؟ خب حقیقت این است که یک “تاریخ دقیق” مثل روز تولد وجود ندارد. شب های سفید یک دوره است نه یک روز خاص.

• دوره کلی شب های سفید : معمولاً این پدیده از اواخر اردیبهشت تا اواسط تیر ماه (تقریباً از ۲۰ می تا ۲۰ ژوئیه) قابل مشاهده است. در این بازه زمانی شب ها به طور محسوسی روشن تر از حالت عادی هستند.
• اوج روشنایی (شب های واقعاً سفید!) : اما اگر دنبال تجربه ی کلاسیک و تمام عیار شب های سفید هستید یعنی زمانی که آسمان تقریباً تاریک نمی شود باید روی اواسط خرداد تا اوایل تیر (حدود ۱۰ ژوئن تا ۱۰ ژوئیه) تمرکز کنید.
• روشن ترین شب ها : قله ی این روشنایی معمولاً در روزهای نزدیک به انقلاب تابستانی (که حدود ۲۱ یا ۲۲ ژوئن است) رخ می دهد. در این چند روز حتی در نیمه شب هم آسمان رنگی بین آبی روشن صورتی و طلایی دارد.

نکته دوستانه : من خودم اواخر خرداد آنجا بودم. باورنکردنی بود! ساعت ۱ : ۳۰ شب کنار رودخانه نوا ایستاده بودم و نور آنقدر زیاد بود که انگار تازه غروب شده. مردم پرانرژی بودند کافه ها شلوغ بود و شهر زنده بود. پس اگر می توانید سفرتان را برای نیمه دوم ژوئن برنامه ریزی کنید تا این جادو را در اوجش تجربه کنید.

سنت پترزبورگ در شب های سفید : شهری که هرگز نمی خوابد

حالا که می دانیم کی باید برویم بیایید ببینیم چه چیزی در انتظارمان است. سنت پترزبورگ در این دوره حال وهوای دیگری دارد.

• انرژی بی پایان : اولین چیزی که حس می کنید انرژی فوق العاده ی شهر است. چون هوا تاریک نمی شود مردم هم انگار خستگی ناپذیر می شوند! خیابان ها به خصوص خیابان نِفسکی پروسپکت (Nevsky Prospekt) شاهرگ اصلی شهر تا پاسی از شب (که دیگر شب نیست!) مملو از جمعیت است. مردم قدم می زنند می خندند در کافه های کنار کانال ها می نشینند و از این روشنایی بی پایان لذت می برند.
• جشنواره ها و رویدادها : این دوره فصل جشنواره های هنری و موسیقی هم هست. معروف ترین آن ها جشنواره ستاره های شب های سفید (Stars of the White Nights Festival) در تئاتر مارینسکی (Mariinsky Theatre) است که میزبان بهترین اجراهای اپرا باله و کنسرت های کلاسیک جهان می شود. اگر اهل هنر هستید این فرصت را از دست ندهید (فقط یادتان باشد بلیط ها را خیلی زودتر رزرو کنید!). یکی دیگر از رویدادهای مهم جشن بادبان های سرخ (Scarlet Sails یا Alye Parusa) است که معمولاً در اواخر ژوئن برگزار می شود و جشنی بزرگ برای فارغ التحصیلان دبیرستانی با آتش بازی های خیره کننده و عبور یک کشتی با بادبان های قرمز از رودخانه نوا است. این جشن بسیار شلوغ اما دیدنی است.
• زیبایی دوچندان : معماری باشکوه سنت پترزبورگ – کاخ زمستانی کلیسای ناجی در خون کلیسای جامع سنت ایزاک – در نور ملایم و کشیده ی شب های سفید جلوه ای اثیری و رویایی پیدا می کند. سایه ها بلند و نرم می شوند و رنگ ها غنی تر به نظر می رسند. قدم زدن در کنار کانال ها و تماشای انعکاس ساختمان ها در آب تجربه ای فراموش نشدنی است.

تورهای شب های سفید : چگونه جادو را لمس کنیم؟

خب رسیدیم به بخش هیجان انگیز تورها! شب های سفید آنقدر جاذبه دارد که تورهای متنوعی برای لذت بردن از آن طراحی شده است.تور شب های سفید روسیه فقط گشت وگذار معمولی نیستند بلکه تجربه هایی هستند که این پدیده را برایتان زنده تر می کنند.

۱. تور تماشای باز شدن پل ها (The Drawbridges Tour) : جادوی نیمه شب بر روی رود نوا

این شاید نمادین ترین تجربه ی شب های سفید باشد. سنت پترزبورگ شهری است که روی جزایر متعددی بنا شده و رودخانه بزرگ نوا و کانال های متعددش شریان های حیاتی آن هستند. برای عبور کشتی های بزرگ باری در طول شب پل های عظیم روی رود نوا یکی پس از دیگری در ساعات مشخصی (معمولاً بین ۱ تا ۵ صبح) باز می شوند.

• تجربه شخصی : اولین باری که برای دیدن باز شدن پل ها رفتم کنار پل کاخ (Palace Bridge) نزدیک موزه هرمیتاژ ایستاده بودم. هوا روشن بود اما خنکای دلچسبی داشت. جمعیت زیادی جمع شده بودند همه منتظر. قایق های کوچک و بزرگ روی رودخانه پر از توریست بودند. ناگهان آژیرها به صدا درآمدند و آرام آرام دو دهانه ی عظیم پل شروع به بالا رفتن کردند. سکوت جمعیت و عظمت این سازه ی متحرک در نور شب های سفید نفس گیر بود. موسیقی کلاسیک ملایمی هم از قایق های توریستی پخش می شد. حس می کردم در یک فیلم سینمایی هستم!
• چطور برویم؟
• تورهای قایقی : بهترین راه برای دیدن باز شدن چند پل مختلف استفاده از تورهای قایقی شبانه است. این قایق ها شما را به بهترین نقاط دید می برند و معمولاً موسیقی زنده یا راهنمای صوتی هم دارند. این تورها بسیار محبوبند پس حتماً از قبل رزرو کنید. انواع مختلفی دارند از قایق های بزرگ با امکانات پذیرایی گرفته تا قایق های کوچک تر و خصوصی تر.
• پیاده روی : می توانید پیاده به کنار رودخانه نوا بروید و از روی اسکله ها یا پل های کوچکتری که باز نمی شوند (مثل پل تثلیث یا Troitsky Bridge برای دیدن پل کاخ) این منظره را تماشا کنید. فقط حواستان باشد که اگر در یک سمت رودخانه باشید و پل ها باز شوند تا صبح زود راه برگشت به سمت دیگر (اگر هتل تان آنجاست) مسدود می شود!

۲. تورهای قایقی در کانال ها (Canal Tours) : ونیزِ شمال در روشنایی ابدی

سنت پترزبورگ به “ونیز شمال“ معروف است و بی دلیل هم نیست. شبکه ای پیچیده از کانال های زیبا از قلب شهر می گذرد. گشت وگذار با قایق در این کانال ها راهی فوق العاده برای دیدن شهر از زاویه ای متفاوت است.

• تجربه در شب های سفید : تصور کنید سوار بر قایقی آرام از زیر پل های کوتاه و قوسی شکل عبور می کنید. در دو طرف ساختمان های رنگارنگ قرن هجدهمی و نوزدهمی با جزئیات معماری خیره کننده قرار دارند. نور طلایی شب های سفید روی آب می افتد و همه چیز را در هاله ای از جادو فرو می برد. این تورها در طول روز هم جذابند اما در شب های سفید تجربه ای به شدت رمانتیک و آرامش بخش هستند. می توانید جزئیاتی از ساختمان ها را ببینید که از روی خیابان قابل مشاهده نیستند.
• انواع تورها : تورهای کانال معمولاً از اسکله های مختلف در امتداد رودخانه مویکا (Moyka River) یا کانال گریبایدوف (Griboyedov Canal) حرکت می کنند. برخی تورها روی تاریخ و معماری تمرکز دارند و برخی دیگر فضایی شادتر با موسیقی دارند. تورهای شبانه که تا دیروقت ادامه دارند فرصت خوبی برای دیدن شهر در آرامش نسبی (بعد از رفتن شلوغی های روز) هستند.

۳. تورهای پیاده روی شبانه (Night Walking Tours) : کشف رازهای شهر بیدار

هیچ چیز مثل قدم زدن در خیابان های شهری که دوستش دارید نمی شود. حالا تصور کنید این قدم زدن در روشنایی جادویی نیمه شب باشد!

• چرا پیاده روی؟ سنت پترزبورگ شهری است که باید پیاده کشفش کرد. کوچه پس کوچه های سنگفرش شده حیاط های دنج و مخفی نماهای پرجزئیات ساختمان ها همه در قدم زدن خود را نشان می دهند. در شب های سفید این پیاده روی ها جذابیت دوچندان دارند. می توانید بدون نگرانی از تاریکی تا دیروقت در شهر بگردید.
• مسیرهای پیشنهادی :
• نِفسکی پروسپکت : قدم زدن در این خیابان اصلی تجربه ای پرهیاهو و زنده است. فروشگاه ها کافه ها رستوران ها و البته جمعیت بی وقفه.
• کنار کانال ها : مسیرهای پیاده روی کنار رود مویکا یا کانال گریبایدوف بسیار زیبا و آرام تر هستند.
• جزیره واسیلیفسکی (Vasilyevsky Island) : با قدم زدن روی پل کاخ و رفتن به این جزیره می توانید از منظره ی زیبای رود نوا و کاخ زمستانی لذت ببرید. ستون های Rostral Columns در این جزیره نمادهای معروفی هستند.
• تورهای با راهنما : اگر دوست دارید داستان ها و رازهای پشت هر ساختمان و کوچه را بشنوید تورهای پیاده روی شبانه با راهنما گزینه ی عالی ای هستند. راهنماهای محلی شما را به نقاطی می برند که شاید خودتان پیدا نکنید و اطلاعات جالبی درباره تاریخ و فرهنگ شهر می دهند.

۴. تورهای پشت بامی (Rooftop Tours) : تماشای شهر از بالا

سنت پترزبورگ به جز چند ساختمان بلند مدرن در حومه شهری با خط آسمان نسبتاً کوتاه و تاریخی است. همین باعث شده که تماشای شهر از روی پشت بام ها تجربه ای بسیار محبوب و خاص باشد.

• منظره ی فراموش نشدنی : از روی پشت بام های مرکزی شهر می توانید منظره ای پانوراما و خیره کننده از گنبدهای طلایی کلیساها رودخانه نوا کاخ ها و خیابان های روشن را ببینید. در شب های سفید این منظره با آن نورپردازی طبیعی و آسمان رنگارنگ واقعاً جادویی است. بسیاری از زوج های جوان برای عکس های عاشقانه به این پشت بام ها می آیند.
• چطور برویم؟
• تورهای رسمی : به دلایل ایمنی بالا رفتن از هر پشت بامی مجاز (و امن) نیست. تورهای رسمی پشت بام شما را به مکان های امن و قانونی با بهترین چشم اندازها می برند. این تورها معمولاً شامل تجهیزات ایمنی و راهنما هستند.
• کافه ها و رستوران های روی بام : گزینه ی راحت تر و شیک تر رفتن به یکی از کافه ها یا رستوران هایی است که تراس روی بام دارند. می توانید با یک نوشیدنی یا شام از منظره لذت ببرید. البته این مکان ها در فصل شب های سفید بسیار شلوغ می شوند و ممکن است نیاز به رزرو داشته باشند.

۵. تورهای فرهنگی و هنری :

همانطور که اشاره شد شب های سفید فصل اوج فعالیت های فرهنگی است.

• تئاتر مارینسکی : حتماً برنامه ی اجراهای اپرا و باله در این تئاتر مشهور جهانی را چک کنید. دیدن یک باله ی کلاسیک روسی (مثل دریاچه قو یا فندق شکن) در مهد آن تجربه ای تکرارنشدنی است.
• موزه ها : بسیاری از موزه های بزرگ مثل هرمیتاژ در این دوره ساعات بازدید طولانی تری دارند و گاهی برنامه های ویژه ی شبانه برگزار می کنند. بازدید از این گنجینه های هنری در ساعات خلوت تر شب می تواند لذت بخش باشد.

بیشتر بخوانید:

۱۰ آژانس مسافرتی برتر

نکات کاربردی برای سفر به سنت پترزبورگ در شب های سفید :

خب حالا که می دانیم کی برویم و چه کنیم چند نکته ی عملی هم بگویم که سفرتان را راحت تر و لذت بخش تر کند :

• رزرو رزرو رزرو! شب های سفید فصل اوج گردشگری (High Season) در سنت پترزبورگ است. این یعنی همه چیز از پرواز و هتل گرفته تا بلیط قطار تورهای قایقی بلیط موزه ها و اجراهای مارینسکی خیلی زود پر می شود و گران تر است. شما میتوانید از طریق وب سایت اینترنتی سلام سفر  تورو خود را رزرو کنید.
• لباس مناسب : گول روشنایی هوا را نخورید! سنت پترزبورگ حتی در تابستان هم می تواند شب های خنکی داشته باشد به خصوص کنار آب یا وقتی باد می وزد. حتماً لباس لایه لایه بردارید. یک ژاکت یا بادگیر سبک شال گردن و حتی شاید یک کلاه نازک ضروری است. کفش راحت پیاده روی هم که عضو جدانشدنی هر سفری است اینجا اهمیت دوچندان دارد.
• ماسک چشم برای خواب! اگر به نور حساس هستید خوابیدن در اتاقی که پنجره اش رو به بیرون است ممکن است سخت باشد. هتل ها معمولاً پرده های ضخیم دارند اما باز هم یک چشم بند خواب (Sleep Mask) همراهتان باشد ضرر ندارد.
• کرم ضدآفتاب و عینک آفتابی : بله حتی در “شب”! چون خورشید برای ساعات طولانی در آسمان است حتی اگر مستقیم نتابد اشعه UV وجود دارد.
• حشره کش (گاهی لازم است) : اگرچه مشکل بزرگی نیست اما گاهی کنار آب ممکن است پشه های ریزی وجود داشته باشند. یک اسپری کوچک دافع حشرات بد نیست.
• حمل ونقل عمومی : سیستم متروی سنت پترزبورگ فوق العاده کارآمد ارزان و البته زیباست (ایستگاه هایش خودش یک جاذبه توریستی است!). اتوبوس و تراموا هم گزینه های خوبی هستند. در شب های سفید به خصوص در آخر هفته ها مترو گاهی تا دیروقت یا حتی تمام شب باز است (برنامه اش را چک کنید). برای عبور از رودخانه وقتی پل ها باز هستند مترو تنها راه است!
• ایمنی : سنت پترزبورگ شهر نسبتاً امنی است اما مثل هر شهر بزرگ دیگری باید مراقب جیب برها به خصوص در مکان های شلوغ مثل نوسکی پروسپکت یا وسایل حمل ونقل عمومی باشید.
• کمی روسی یاد بگیرید : اگرچه در مناطق توریستی خیلی ها انگلیسی بلدند اما دانستن چند کلمه و عبارت ساده روسی (سلام : Privet/Zdravstvuyte تشکر : Spasibo خداحافظ : Do Svidaniya/Poka) می تواند لبخند به لب محلی ها بیاورد و کارتان را راه بیندازد.

شب های سفید در مقایسه با دیگر تجربیات :

شاید بگویید خب خیلی شهرهای دیگر هم شب های پرجنب وجوشی دارند. پاریس رم نیویورک… اما شب های سفید سنت پترزبورگ یک چیز دیگر است. آنجا بحث نور مصنوعی و چراغانی خیابان ها نیست؛ بحث نور طبیعی آسمان است. حسی از سورئال بودن و بی زمانی دارد که در هیچ جای دیگر تجربه نکرده ام. شب هایی که در پاریس تا دیروقت بیدار ماندم همیشه حس می کردم “شب” است. اما در سنت پترزبورگ انگار مفهوم شب رنگ می باخت. یک گرگ ومیش دائمی و جادویی بود که شهر را در آغوش گرفته بود. انرژی اش هم متفاوت بود؛ یک جور هیجان آرام و جمعی نه فقط شلوغی بی هدف.

نتیجه گیری : خاطره ای که در روشنایی حک می شود

سفر به سنت پترزبورگ در فصل شب های سفید فقط دیدن یک شهر زیبا نیست؛ زندگی کردن در یک رویاست. تجربه ی قدم زدن در ساعت ۲ نیمه شب زیر آسمانی که هنوز روشن است تماشای باز شدن پل های عظیم روی رودخانه ای درخشان و حس کردن انرژی شهری که انگار طلسم شده و خوابش نمی برد چیزی است که تا همیشه در ذهن و قلب تان باقی می ماند. این یک سفر نیست یک خاطره ی درخشان است که در روشنایی ابدی آن روزها حک می شود. اگر فرصتش را دارید این جادو را از خودتان دریغ نکنید. بروید و بگذارید سنت پترزبورگِ بیدار شما را هم بیدار نگه دارد!

پرسش و پاسخ های خودمانی :

۱. واقعاً بهترین زمان برای دیدن اوج شب های سفید کی هست؟ خیلی تاریخ ها متفاوته!

کاملاً درک می کنم! ببین کل دوره از اواخر اردیبهشت تا اواسط تیر قشنگه و هوا روشنه. ولی اگه می خوای اون حس “وای! ساعت ۱ شبه ولی انگار ۶ عصره!” رو تجربه کنی سعی کن بین ۱۵ خرداد تا ۱۰ تیر (حدود ۵ ژوئن تا اول ژوئیه) اونجا باشی. دور و بر انقلاب تابستانی (۲۱-۲۲ ژوئن) دیگه خودِ خودشه! آسمون یه رنگ صورتی-نقره ای-آبی محشری داره که دلت نمی خواد بخوابی!

۲. شب های سفید خیلی شلوغ و گرونه؟ ارزشش رو داره؟

راستش رو بخوای بله شلوغ و گرون تر از فصل های دیگه هست. چون همه می خوان این پدیده رو ببینن! هتل ها پروازها و حتی تورها قیمتشون بالاتره و باید زودتر رزرو کنی. ولی آیا ارزشش رو داره؟ به نظر من ۱۰۰%! اون حس و حال اون نور جادویی اون انرژی شهر واقعاً تکرار نشدنیه. یه تجربه ی خاصه که شاید یک بار تو عمرت اتفاق بیفته. اگه بودجه ت محدوده می تونی کمی قبل یا بعد از اوج شلوغی بری (مثلاً اوایل خرداد یا اواسط تیر) که هنوز روشنه ولی شاید کمی خلوت تر و ارزون تر باشه. ولی اگه می تونی برو وسط ماجرا!

۳. برای یه سفر خوب تو شب های سفید چند روز لازمه؟

به نظرم حداقل ۵ روز کامل لازمه تا بتونی هم جاذبه های اصلی شهر (هرمیتاژ کاخ ها کلیساها) رو ببینی هم قشنگ تو حال و هوای شب های سفید غرق بشی. با ۵ روز می تونی یه شب باز شدن پل ها رو با قایق ببینی یه شب تو کانال ها گشتی بزنی یه شب رو فقط تو نوسکی پروسپکت قدم بزنی و انرژی مردم رو حس کنی و روزها هم به دیدن مکان های تاریخی برسی. اگه بتونی ۷ تا ۱۰ روز بمونی که عالیه! اینطوری می تونی با آرامش بیشتری بگردی شاید یه سفر یک روزه به کاخ های بیرون شهر مثل پترهوف یا پوشکین هم بری و حتی یه اجرای باله تو مارینسکی ببینی. کمتر از ۴-۵ روز واقعاً حیفه چون همه ش در حال دویدن خواهی بود!