تفاوت غصب و در حکم غصب

غصب و در حکم غصب دو مفهوم حقوقی اند که با وجود شباهت هایی ظاهری، تفاوت های اساسی دارند؛ اصلی ترین فرق اینجاست که در غصب، تصرف مال از همان اول با زور و غیرقانونی شروع می شود، اما در در حکم غصب، اولش تصرف قانونی بوده ولی بعداً غیرقانونی ادامه پیدا می کند. در ادامه، ریز به ریز این تفاوت ها را بررسی می کنیم.

تاحالا شده فکر کنید کسی مال شما رو گرفته و پس نمیده؟ یا مثلاً ملکی رو اجاره دادید و مستأجر بعد از تموم شدن قرارداد، حاضر به تخلیه نیست؟ این موقعیت ها دقیقاً ما رو می برن سراغ دو تا مفهوم مهم تو دنیای حقوق: غصب و در حکم غصب. شاید اولش به نظر بیاد خیلی شبیه هم اند، اما با هم فرق های حسابی دارن که دونستنشون حسابی به کارمون میاد. مخصوصاً اگه بخوایم از حقمون دفاع کنیم یا کلاه سرمون نره.

درسته که هر دوتاشون باعث میشن یکی بدون اجازه صاحبش روی مال کسی دیگه دست بذاره، ولی داستان پشت سرشون متفاوته. یه جا یکی از اول قلدربازی درمیاره و مال مردم رو تصرف می کنه، یه جای دیگه اولش همه چی قانونی و با اجازه شروع میشه اما بعداً دیگه طرف حاضر نیست مال رو پس بده و وضعیتش شبیه همون غاصب میشه. بیایید با هم ببینیم که قانون مدنی ما، این دو تا مفهوم رو چطور تعریف کرده و چه مسئولیت هایی برای هر کدوم تعیین کرده.

غصب: داستان زور و عدوان

اصلاً بیایید ببینیم وقتی از غصب حرف می زنیم، منظورمون دقیقاً چیه. توی فرهنگ لغت، غصب یعنی زورگویی کردن و چیزی رو به زور از کسی گرفتن. تو دنیای حقوق هم تقریباً همینه؛ یعنی یکی بیاد و بدون اجازه و بدون هیچ دلیل قانونی، روی مال یکی دیگه دست بذاره و مسلط بشه.

تعریف غصب در قانون مدنی

قانون مدنی ما تو ماده ۳۰۸ خیلی قشنگ و واضح گفته: «غصب، استیلا بر مال غیر است به نحو عدوان.» یعنی چی؟ یعنی برای اینکه بگیم غصب اتفاق افتاده، باید چند تا اتفاق پشت سر هم بیفته که بهشون میگیم ارکان غصب. اگه یکی از این ارکان نباشه، دیگه اسمش غصب نیست.

ارکان اصلی که غصب رو می سازند

بیایید این ارکان رو با زبون خودمونی بررسی کنیم:

1. استیلا (یعنی تسلط پیدا کردن):

   تصور کنید دارید کنار یه باغچه راه میرید. اگه فقط جلوی در باغچه بایستید و نذارید صاحبش وارد بشه، این به معنی غصب نیست؛ چون خودتون وارد باغچه نشدید و روی اون تسلط پیدا نکردید. استیلا یعنی واقعاً دسترسی به اون مال رو از صاحبش بگیرید و خودتون روش مسلط بشید، طوری که بتونید ازش استفاده کنید یا هر جور دلتون خواست باهاش رفتار کنید. معیار این تسلط هم معمولاً عرف جامعه ست؛ یعنی مردم عادی این کار رو تسلط روی مال حساب کنن.

2. بر مال غیر:

   خب، خیلی واضح هست. برای اینکه غصب اتفاق بیفته، اون مالی که روش تسلط پیدا شده، باید مال یه شخص دیگه باشه، نه مال خود غاصب. این مال میتونه هر چیزی باشه: یه خونه (مال غیرمنقول)، یه ماشین (مال منقول)، یا حتی یه منفعت خاص از مال، مثل حق استفاده از یه چشمه یا حق عبور از یه زمین. یعنی حتی اگه کسی فقط از منفعت مال شما بدون اجازه استفاده کنه، باز هم در صورتی که بقیه ارکان باشه، میشه غصب.

3. به نحو عدوان (یعنی به زور و بدون اجازه):

   اینجا قلب غصب رو پیدا می کنیم. عدوان یعنی این تسلط و تصرف، بدون اجازه و رضایت صاحب مال و بدون هیچ مجوز قانونی انجام شده. فکر کنید یکی میاد و کلید خونه شما رو به زور ازتون می گیره و وارد خونه میشه. این میشه عدوان. اما اگه مثلاً شما به دوستتون اجازه دادید از ماشینتون استفاده کنه و بعدش دوستتون دیگه ماشین رو پس نمیده، اینجا اون اولش با اجازه وارد شده، پس ممکنه دیگه غصب ابتدایی نباشه و بیفته تو دسته در حکم غصب. یا مثلاً اگه یه مدیر فضولی بدون اجازه شما، یه معامله ای رو برای شما انجام بده، چون قانون بهش اجازه داده در شرایطی این کار رو بکنه، عملش عدوانی نیست. در کل، یعنی باید از همون اول، کاری که کرده غیرقانونی و بدون رضایت بوده باشه.

ید غاصبانه چیست؟

وقتی می گیم کسی ید غاصبانه داره، یعنی دستش روی مال یکی دیگه بدون هیچ مجوز قانونی و به زور بوده. هر کس که مال دیگری رو غصب کنه، یدش غاصبانه محسوب میشه و این ید غاصبانه، مسئولیت های زیادی رو برای اون فرد به دنبال داره که در ادامه بیشتر در موردش حرف می زنیم. این ید، حتی اگه شخص از اون مال استفاده ای هم نکرده باشه، باز هم وجود داره.

در حکم غصب: وقتی قانون، تصرف رو شبیه غصب میدونه

حالا بریم سراغ در حکم غصب. این عبارت یعنی یه سری کارها هستن که شاید تو نگاه اول، شبیه غصب نباشن و از اولش با عدوان و زور شروع نشده باشن، اما قانون گذار دیده که نتیجه شون همون نتیجه غصبه و ضرر مالک رو به دنبال داره. برای همین، برای حفظ حقوق مالک، حکم غصب رو براشون جاری کرده. یعنی چی؟ یعنی مسئولیت هایی که یه غاصب داره، شامل اینجور متصرف ها هم میشه.

تفاوت اصلی در حکم غصب با غصب حقیقی

فرق اساسی اینجا اینه که تو غصب حقیقی، از همون اول کار، تصرف با زور و بدون اجازه شروع شده. یعنی همون عنصر عدوان از ابتدا وجود داشته. اما تو در حکم غصب، ممکنه تصرف اولش با اجازه بوده باشه (مثلاً امانت دادن یه وسیله) یا از طریق یه معامله ای (حتی یه معامله باطل) شروع شده باشه. بعداً، به دلایلی، اون تصرف دیگه قانونی نیست و طرف حاضر به پس دادن مال نیست. اینجا قانون میگه: «آقا جان، این وضعیتی که ایجاد شده، دست کمی از غصب نداره، پس مسئولیت غاصب رو براش اعمال می کنیم.»

مهم ترین مثال های در حکم غصب که باید بدانید

بیایید چند تا مثال کاربردی بزنیم که قشنگ بفهمیم در حکم غصب چی هست:

1. امتناع از رد مال بعد از تمام شدن اجازه قانونی:

   تصور کنید به دوستتون یه کتاب امانت دادید (ودیعه) یا برای یه مهمونی یه ماشین از کسی قرض گرفتید (عاریه). بعد از اینکه وقتش تموم میشه و صاحبش میگه «پس بده»، اگه شما از پس دادن اون مال خودداری کنید، دیگه تصرف شما قانونی نیست. یا مثلاً مستأجری که مدت اجاره ش تموم شده و با اینکه صاحبخونه ازش خواسته ملک رو تخلیه کنه، باز هم تو خونه مونده و از تخلیه امتناع میکنه. تو این موارد، چون اولش تصرف با اجازه بوده، غصب به معنی اصلی کلمه نیست، ولی قانون میگه مسئولیت این فرد همون مسئولیت غاصبه.

   مهم ترین تفاوت غصب و در حکم غصب در این است که در غصب، از ابتدا و بدون هیچ مجوزی، بر مال دیگری مسلط می شویم؛ اما در در حکم غصب، ممکن است تسلط اولیه قانونی باشد ولی در ادامه، به دلیل امتناع از رد مال یا باطل شدن مبنای تصرف، آن تسلط به منزله غصب تلقی شود.

2. تصرف ناشی از ایفای ناروا:

   این یکی یه مقدار پیچیده تره. فرض کنید شما اشتباهی به حساب یکی دیگه پول واریز می کنید، یا کسی اشتباهی مالی رو به شما میده که حق شما نیست. (مثلاً فکر می کنید بهتون بدهکاره ولی بدهکار نیست). اینجا شما اون مال رو دریافت کردید، حالا چه بدونید حق شما نیست، چه ندونید (یعنی جاهل باشید یا عالم). از لحظه ای که متوجه میشید این مال به اشتباه به دست شما رسیده و باید پسش بدید اما نمیدید، تصرف شما میشه در حکم غصب. قانون می خواد حق صاحب اصلی مال رو حفظ کنه.

3. تصرف در مال موضوع معامله فضولی:

   یه مثال بزنیم: فرض کنید یه نفر بدون اجازه شما، ماشین شما رو به کسی دیگه میفروشه (معامله فضولی). حالا این خریدار، چه بدونه که فروشنده اصلی نیست، چه ندونه و فکر کنه داره از صاحب اصلی میخره، تا وقتی که شما (مالک اصلی) اون معامله رو تایید نکردید، تصرف این خریدار روی ماشین شما، در حکم غصب محسوب میشه. یعنی اگه شما معامله رو رد کنید، اون خریدار باید مسئولیت های یه غاصب رو در قبال شما قبول کنه.

4. تصرف در مال مقبوض به عقد فاسد:

   بعضی وقت ها یه معامله ای بین دو نفر انجام میشه، ولی اون معامله از نظر قانونی باطل بوده (یعنی مثلاً شرایط قانونی یه معامله درست رو نداشته). فرض کنید خونه ای رو به شما فروختن، اما معامله باطل بوده. شما خونه رو تحویل گرفتید و توش زندگی می کنید. از نظر قانون، چون معامله از اول باطل بوده، شما مالک خونه نشدید و تصرفتون تو اون خونه هم قانونی نیست. پس، تصرف شما روی اون مال، در حکم غصب محسوب میشه و مسئولیت هایی مثل یه غاصب رو براتون داره.

تفاوت های کلیدی غصب و در حکم غصب (مقایسه تحلیلی و دقیق)

حالا که با هر دو مفهوم آشنا شدیم، بیایید با یک جدول مقایسه ای حسابی، تفاوت های اصلی و کلیدی شون رو واضح تر ببینیم تا دیگه هیچ ابهامی نمونه:

معیار مقایسه	غصب	در حکم غصب
عنصر عدوان (زور و بی اجازگی)	از همان ابتدا وجود دارد.	لزوماً از ابتدا وجود ندارد (ممکن است در ادامه تصرف، این وضعیت ایجاد شود).
نحوه استیلا (تسلط اولیه)	معمولاً ابتدایی و مستقیم است (با ورود غیرقانونی).	ثانویه یا ناشی از یک عمل حقوقی اولیه (حتی اگر باطل باشد) است.
قصد غاصبانه/سوءنیت	معمولاً وجود دارد، اما ملاک اصلی مسئولیت نیست.	ممکن است اصلاً وجود نداشته باشد (مثلاً کسی که جاهل به فضولی بودن معامله یا بطلان عقد است).
مبنای مسئولیت	استیلای عدوانی و تجاوز مستقیم به حقوق مالک.	حکم قانون گذار برای حفظ حقوق مالک، با تسری مسئولیت غاصب بر این موارد.
مصادیق بارز	سرقت یک وسیله، تصرف عدوانی (زورکی) ملک کسی.	امتناع از پس دادن مال امانتی، تصرف خریدار در معامله فضولی یا عقد باطل.

توضیح بیشتر درباره تفاوت ها

همانطور که توی جدول دیدید، این دو تا از چند جهت با هم فرق دارن:

• شروع داستان (عنصر عدوان): مهمترین تفاوتشون اینه که تو غصب، کار از همون اول با بی اجازگی و زور شروع میشه. یعنی غاصب از همون ثانیه اول میاد و بدون رضایت شما، مال شما رو تصرف می کنه. ولی تو در حکم غصب، داستان فرق داره. ممکنه اولش شما خودتون با رضایت کامل مال رو به یکی دادید (مثلاً امانت) یا اینکه یه معامله ای انجام دادید که بعداً معلوم شده باطل بوده. پس، عدوان از همون لحظه اول وجود نداره، بلکه بعداً پیش میاد.
• نحوه تسلط: تو غصب، معمولاً یه حمله یا تجاوز مستقیم به مال انجام میشه. طرف مستقیم میاد و ملک یا مال شما رو می گیره. اما تو در حکم غصب، تسلط اولیه ممکنه بر اساس یه رابطه قانونی بوده باشه که بعداً اون رابطه قطع شده یا از اساس باطل بوده.
• قصد طرف: یه نکته جالب دیگه اینکه تو غصب، معمولاً طرف با قصد و نیت بد، مال رو تصرف می کنه. اما برای اینکه مسئولیت غاصب براش اعمال بشه، حتی لازم نیست حتماً نیت بد داشته باشه؛ همین که عدوانی تصرف کنه کافیه. ولی تو در حکم غصب، ممکنه طرف اصلاً ندونه که داره کار غیرقانونی می کنه (مثلاً تو معامله فضولی، خریدار ندونه که فروشنده مالک نیست). اما با این حال، چون قانون می خواد حق مالک رو حفظ کنه، اون رو هم مسئول میدونه.
• چرا مسئول میشن؟ (مبنای مسئولیت): تو غصب، مسئولیت غاصب به خاطر اینه که مستقیم به حق مالکیت شما تجاوز کرده و زوری روی مالتون مسلط شده. اما تو در حکم غصب، مسئولیت بر اساس حکم قانون گذاره که دیده اینجور تصرفات هم همون قدر به مالک ضرر میزنه و باید جبران بشه.

مسئولیت های حقوقی مشترک ناشی از غصب و در حکم غصب

حالا که تفاوت ها رو فهمیدیم، یه خبر مهم: با اینکه غصب و در حکم غصب با هم فرق دارن، اما از نظر مسئولیت های حقوقی، بیشترشون شبیه هم هستن. یعنی کسی که مال شما رو غصب کرده یا در حکم غاصب شناخته شده، باید تاوان این کارش رو پس بده. این مسئولیت ها به قدری جدی و مطلق هستن که حتی اگه غاصب نیت بدی نداشته یا اتفاقات دیگه ای باعث ضرر به مال شده باشه، باز هم مسئولیت با اونه.

مسئولیت مطلق غاصب/متصرف در حکم غاصب

چیزی که تو قانون بهش میگن مسئولیت مطلق، یعنی اینکه غاصب یا کسی که در حکم غاصبه، باید هر جور ضرری که به مال وارد شده رو جبران کنه، چه خودش مستقیم باعث اون ضرر شده باشه، چه یه بلای طبیعی، چه شخص دیگه ای. اصلاً مهم نیست که نیتش چی بوده یا چقدر بی احتیاطی کرده. همین که مال شما رو بدون اجازه تصرف کرده، مسئول هر اتفاقی هست که برای اون مال می افته.

انواع مسئولیت هایی که به گردن غاصب میفته

الف) مسئولیت در قبال عین مال (خودِ مال)

1. رد کردن خودِ مال: تا وقتی که خود مال هنوز سر جاشه، اولین و مهم ترین وظیفه غاصب اینه که اون رو به صاحب اصلیش برگردونه. حالا به هر شکلی که هست.
2. اگه مال از بین رفت:
   • مال مثلی: بعضی از مال ها هستن که مشابه و مثال فراوان دارن، مثل برنج، گندم یا مثلاً یه مدل گوشی موبایل. اگه مال غصب شده از این دست بود و از بین رفت، غاصب باید دقیقاً مثل همون مال رو به صاحبش برگردونه.
   • مال قیمی: بعضی مال ها هم منحصر به فردن و نمیشه دقیقاً مثلشون رو پیدا کرد، مثل یه اثر هنری خاص، یه ماشین قدیمی کمیاب یا یه خونه. اگه چنین مالی از بین رفت، غاصب باید قیمت اون رو، یعنی ارزش مالی اون مال رو به صاحبش بده.
3. بدل حیلوله:

   گاهی اوقات خودِ مال از بین نرفته، اما به دلایلی نمیشه فوراً به صاحبش برگردوندش. مثلاً یه ماشین رو غصب کردن و توی یه گاراژ دورافتاده قفل شده و کلیدش گم شده. اینجا قانون میگه تا وقتی که اون مال اصلی پیدا میشه و میشه برگردوندش، غاصب باید یه چیزی به عنوان بدل حیلوله به صاحب مال بده تا ضرر صاحب مال رو جبران کنه و اون بی پول نمونه. بدل حیلوله در واقع یه جور غرامت موقتیه.

ب) مسئولیت در قبال منافع مال (سود و استفاده ای که از مال میشده)

یه مال فقط خودِ عینش نیست، بلکه یه سری منافع هم داره. مثلاً یه خونه اجاره ای، یه ماشین که میشه باهاش کار کرد، یا یه زمین کشاورزی که میشه از محصولاتش استفاده کرد. غاصب باید منافع این مال رو هم جبران کنه، حتی اگه خودش اصلاً از مال استفاده نکرده باشه.

• منافع مستوفات: اینا منافعی هستن که غاصب واقعاً ازشون استفاده کرده. مثلاً اگه یه ماشین رو غصب کرده و باهاش مسافرکشی کرده، باید کرایه ای که درآورده رو به صاحب ماشین پس بده. حتی اگه صاحب ماشین خودش هیچ وقت قصد نداشته از ماشینش این استفاده رو بکنه، باز هم غاصب باید جبران کنه.
• منافع غیر مستوفات: اینا منافعی هستن که غاصب ازشون استفاده نکرده، اما اگه مال پیش صاحبش بود، احتمالاً صاحبش ازشون استفاده می کرد و به دستش می رسیدن. مثلاً همون تاکسی که غصب شده. غاصب باهاش کار نکرده، اما صاحب تاکسی در این مدت از کار کردن باهاش و درآمدش محروم شده. پس غاصب باید این منافع رو هم جبران کنه. البته باید منافعی باشن که ممکن الحصول هستن، یعنی طبق روال عادی به دست میومدن، نه منافعی که خیلی احتمالی و تصادفی بودن.

ج) مسئولیت در قبال خسارات واردشده به مال

علاوه بر خود مال و منافعش، اگه در طول مدت تصرف غاصبانه، هر خسارتی به اون مال وارد بشه، غاصب باید اون رو هم جبران کنه. فرقی نمیکنه این خسارت چطوری ایجاد شده. مثلاً اگه سیل اومده و مال غصبی رو از بین برده (قوه قاهره)، یا یه نفر دیگه به اون مال آسیب زده (فعل شخص ثالث)، باز هم این غاصبه که باید تمام خسارات رو جبران کنه. این نشون میده که قانون چقدر در برابر حقوق مالک حساسه و تا چه حد غاصب رو مسئول میدونه.

آثار انتقال مال مغصوب به شخص ثالث

حالا فرض کنید یه نفر مال شما رو غصب کرده و به جای اینکه به شما برگردونه، رفته و اون رو به شخص دیگه ای فروخته! اینجا چی میشه؟ مالک اصلی بیچاره باید چیکار کنه؟ رابطه مالک با غاصب و اون خریدار جدید چطوریه؟ بیایید این وضعیت رو هم بررسی کنیم.

رابطه مالک با غاصب و مشتری (خریدار)

1. اگر مشتری (خریدار) هنوز مال رو تحویل نگرفته باشه:

   تو این حالت، مالک میتونه فقط به همون غاصب اصلی رجوع کنه و ازش بخواد که مال رو برگردونه یا اگه تلف شده، جبران خسارت کنه. چرا؟ چون اون خریدار هنوز مال رو تحویل نگرفته و روی اون تسلطی پیدا نکرده، پس ید غاصبانه ای هم نداره.

2. اگر مشتری (خریدار) مال رو تحویل گرفته باشه:

   اینجا داستان فرق داره. اگه غاصب، مال رو به خریدار تحویل داده باشه، مالک اصلی میتونه به هر کدوم که دلش خواست رجوع کنه: هم میتونه به غاصب اصلی مراجعه کنه، هم میتونه مستقیم بره سراغ اون خریدار. حتی اگه خریدار اصلاً ندونسته باشه که داره مال غصبی میخره و فکر کرده باشه معامله ش درست و قانونیه، باز هم قانون مدنی (طبق ماده ۳۲۳) اون رو در برابر مالک، در حکم غاصب میدونه و اون هم مسئولیت غاصب رو داره. این قانون برای اینه که مالک بتونه راحت تر به مالش برسه.

رابطه مشتری (خریدار) با غاصب (فروشنده)

خب، حالا تکلیف اون خریدار بدشانس که یه مال غصبی رو خریده چی میشه؟ آیا اونم باید ضرر کنه؟ بستگی داره که اون خریدار از غصبی بودن مال خبر داشته یا نه:

1. اگر مشتری جاهل به غصب (یعنی بی خبر) بوده:

   فرض کنید خریدار بیچاره اصلاً نمیدونسته که داره مال غصبی میخره. اگه مالک اصلی بیاد و از اون مالش رو پس بگیره یا ازش بخواد جبران خسارت کنه، اون خریدار میتونه با تمام خساراتی که بهش وارد شده (مثل پولی که بابت خرید داده، هزینه هایی که برای نگهداری مال کرده و هر ضرر دیگه ای) بره سراغ همون غاصب (فروشنده) و ازش همه رو مطالبه کنه. این یعنی خریدار بی خبر نباید ضرر کنه.

2. اگر مشتری عالم به غصب (یعنی باخبر) بوده:

   اما اگه خریدار از همون اول میدونسته که داره مال غصبی میخره و باز هم این کار رو کرده، قضیه فرق می کنه. اگه مالک اصلی بیاد و مال رو ازش پس بگیره، این خریدار فقط میتونه پولی رو که بابت خرید مال به غاصب داده، ازش پس بگیره. دیگه نمیتونه خسارت های دیگه ای رو مطالبه کنه؛ چون خودش از وضعیت باخبر بوده و با علم و آگاهی دست به این معامله زده.

3. اگر مشتری جاهل به غصب بوده و مالک به بایع (فروشنده) غاصب مراجعه کند:

   گاهی اوقات مالک مستقیم به سراغ غاصب می رود و از او مال یا جبران خسارت را مطالبه می کند. در این صورت، غاصب حق ندارد به مشتری که از غصبی بودن مال بی خبر بوده، مراجعه کند و از او چیزی مطالبه کند. چون مشتری بی گناه بوده و فریب خورده است.

همونطور که می بینید، قانون با این تقسیم بندی ها سعی کرده تا حد ممکن حق کسی ضایع نشه و هر کسی به اندازه مسئولیتی که داره، تاوان بده. این پیچیدگی ها نشون میده که چقدر مشاوره های حقوقی تو این زمینه می تونه راهگشا باشه.

نتیجه گیری

خب، رسیدیم به آخر داستان غصب و در حکم غصب. همونطور که با هم دیدیم، با اینکه این دو تا مفهوم حقوقی خیلی به هم شبیه اند و هدف نهایی قانون از هردوشون، محافظت از حق مالکیته، اما تفاوت های کلیدی و مهمی با هم دارن. اصلی ترین تفاوت برمی گرده به نحوه شروع تصرف: تو غصب، کار از همون اول با زور و بی اجازگی شروع میشه، اما تو در حکم غصب، ممکنه اولش همه چی قانونی و با اجازه باشه، ولی بعداً اوضاع فرق می کنه و تصرف ادامه پیدا می کنه یا از اساس مبنای قانونی نداشته.

با این حال، مسئولیت هایی که قانون برای غاصب یا متصرف در حکم غاصب تعیین کرده، تقریباً یکی هستن و هر دو باید هم عین مال، هم منافعش و هم هرگونه خسارتی که به مال وارد شده رو جبران کنن. این یعنی قانون خیلی جدی با کسانی برخورد می کنه که حقوق مالکیت دیگران رو نادیده می گیرن.

در زندگی واقعی، این مفاهیم خیلی به کارمون میان؛ از یه امانت ساده گرفته تا خرید و فروش های بزرگ ملک. فهمیدن این تفاوت ها و مسئولیت ها کمک می کنه تا هم خودمون از حقوقمون دفاع کنیم و هم ناخواسته تو دام مشکلات حقوقی نیفتیم. پس اگه خدای نکرده تو موقعیت های مشابه قرار گرفتید، بهترین کار اینه که حتماً با یه وکیل متخصص حقوقی مشورت کنید تا بتونید بهترین تصمیم رو برای احقاق حق خودتون بگیرید.